ภาษาอีสานมาใหม่ 9238 - 9247 จาก 17431
-
ระบำ
แปลว่า : การฟ้อนรำเป็นชุดกัน เรียก ระบำ อย่างว่า ซว่าซว่าข้าเขาฮ่ำโฮเสียง ภูมีผายเชิงเถิงแท่นคำคนเฝ้า เสียงสูรพร้อมเพลงระบำพิณพาทย์ ตีเสบเจ้าลุ่มฟ้าระงมกลั้วเกิ่งสวรรค์ (สังข์) เพลงพาทย์ไค้กลมก้องกล่อมระบำ (กา). -
ระนึก
แปลว่า : ระลึก ระลึกถึงคิดถึง เรียก ระนึก อย่างว่า นางกล่าวแล้วระนึกฮอดผัวขวัญ ภูมีฟังเสียงใสแม่นคนจริงแจ้ง เฮียมก็เห็นสถานห้องเฮืองฮมมาแว่ นางเอย ให้พี่ขอจอดยั้งยามน้อยเพิ่งพา แด่ถ้อน (สังข์) ท้าวกล่าวแล้วระนึกฮอดพาชี (กา). -
ระถังทิพย์
แปลว่า : รถที่พระอินทร์เนรมิตให้เรียก ระถังทิพย์ รถทิพย์ ก็ว่า อย่างว่า เฮืองเฮื่อด้วยศรีมาศบรเพ็ง นำกงคำคอบเชียงเชิญน้อย เมื่อนั้นบาคราญขึ้นระถังทิพย์อาสน์ เทพท่อนท้าวทังห้าแห่แหน (สังข์). -
ระแด
แปลว่า : เดือดร้อน กระวนกระวาย อย่างว่า โฉมฮาบฮั้วง้อมม่วนอามคาย เขาก็ทนระแดดอมเดือดกระหายหิวไห้ ทังหลายพร้อมนางแกวนงถ่าว ไหว้แม่ผู้คีงค้อมคั่งสถาน (ฮุ่ง). -
ระดู
แปลว่า : ส่วนของปีที่แบ่งตามลักษณะอากาศ ระดูละ ๔ เดือน ระดูหนาว ๔ เดือน ระดูฝน ๔ เดือน ระดูร้อน ๔ เดือน อย่างว่า หลิงดูฟ้ามืดกุ้มเป็นฮ่มนครหลวง พุ้นเยอ ระดูเดือนดลด่วนมาเถิงเค้า สาวกษัตรีย์เจ้าธรงภาร์พร้อมแก่ (สังข์). -
ระงม
แปลว่า : เสียงแซ่ เสียงกระหึ่ม อย่างว่า ฝนหอกง้าวระงมกุ้มหลั่งฮำ (กา) ฟังยินปุ่งปุ่งก้องโปงปู่ยาครู พุ้นเยอ ระงมเสียงตีม่วนยินยามเช้า สุริโยขึ้นแสงทองแจ้งส่อง สีเมฆฟ้าแดงล้อมเหลี่ยมเขา (ย่า). -
รอ
แปลว่า : คอย เช่น คอยรถคอยเรือ เรียก รอรถ รอเรือ อย่างว่า ตั๋วให้นางรออ้ายลอหลายเลยชิบอด รอไปฮอดมื้อเถ้าเซาจ้อยโซดบ่อเอา (ผญา). -
รหัส
แปลว่า : เหตุลับ ความลับ ความลึกลับ (ป. รหสฺส) อย่างว่า เมื่อนั้นหกพี่น้องฮู้ฮ่างความรหัส เห็นที่ภูมีเมามืดมนมัวใบ้ ก็จิ่งปุนคำฮ้อยหมอโหรลักลอบ พ่ออย่าชักเงื่อนถ้อยคำฮ้ายฮ่อดู แด่เนอ (สังข์). -
รส
แปลว่า : สิ่งที่รู้ได้ด้วยลิ้น เรียก รส คือรู้เปรี้ยว หวาน มัน เค็ม ฮส ก็ว่า อย่างว่า ฮสดอกไม้ฟายฟ้งเบิกลม (กา). -
รถราช
แปลว่า : รถที่พระมหากษัตริย์ทรง เรียก รถราช ปกติก็เป็นเกวียนที่ประดับตกแต่งให้สวยงาม ไม่ใช่รถยนต์ รถไฟ เหมือนทุกวันนี้ อย่างว่า บทก็ทวายทรงตั้งตนเฮียงรถราช ม้าเผ่นผ้ายผายล้ำล่วงไป (สังข์).