ผญา ให้เจ้าแปงตนไว้ ทำเนียมคือนกเจ่า
ผญานกเจ่า นกกระยาง ให้ดูนกเจ่าเป็นตัวอย่าง นกเจ่า เมื่อบินบนฟ้า มองเห็นเป็นสีขาวประหนึ่งนกกระยาง หมายถึง ให้รู้จักอ่อนน้อมถ่อมตน อย่าโอ้อวดว่าตนเก่ง
คลังบทความ หน้า 30
ผญา คันเจ้าได้ขี่ซ้างกั้งฮ่มสัปทน
หากได้เป็นใหญ่ นั่งช้าง กางสัปทน อย่าได้ลืมคนจน ผู้เดินตามหลังช้าง หมายถึง ได้เป็นใหญ่แล้ว อย่าหลงอำนาจ อย่าลืมทวยราษฎร์บริวาร
ผญา เกลี้ยงแต่นอก ทางในเป็นหมากเดื่อ
ข้างนอกเกลี้ยง ข้างในเป็นมะเดื่อ เนื้อด้านนอกหวาน ด้านในเปรี้ยวดั่งมะนาว หมายถึง อย่าเป็นคนหน้าเนื้อ ใจเสือ ปากปราศรัย น้ำใจเชือดคอ
ผญา เกลี้ยงปากไห ทางในเป็นปลาแดก
ปากไหเกลี้ยงสะอาด ภายในมีปลาร้า ปากกระบอกไม้ไผ่เกลี้ยงเกลา แต่ปล้องตัน
หมายถึง ให้เป็นคน ปากกับใจตรงกัน
ผญา คันเจ้าได้ขี่ซ้าง อย่าลืมหมู่หมูหมา
ถ้าได้นั่งช้าง ก็อย่าลืมหมูหมา เผื่อว่าขโมยแอบเข้ามา ก็ยังจะได้เห่าขโมย หมายถึง ได้ดีแล้วอย่าลืมตัว อย่าลืมผู้อยู่เบื้องหลังความสำเร็จ
ผญา เซื้อซาติแฮ้งอย่าเหม็นสาบกุยกัน
เป็นแร้งเหมือนกัน อย่าเหม็นกันเอง เป็นคนอีสานเหมือนกัน ให้รักใคร่สามัคคีกันไว้ หมายถึง อย่ารังเกียจพวกเดียวกัน ให้รักกันไว้
ผญา ไผเฮ็ดดีให้ซอยยู้ ซอยซูอย่าย่านลืน
ใครทำดีให้ช่วยส่งเสริมอุ้มชู อย่ากลัวจะได้ดีเกินตน ใครทำผิด ก็ให้ช่วยบอก และหาทางแก้ไข ส่งเสริมคนทำดี อย่าอิจฉาริษยา บอกกล่าวตักเตือนคนทำผิด
ผญา ให้สามัคคีกันไว้ คือข้าวเหนียวนึ่งใหม่
ให้สามัคคีกัน เหมือนข้าวเหนียวนึ่งเสร็จใหม่ๆ อย่าแตกแยกกัน เหมือน ข้าวเหนียวโดนน้ำ ให้สมัครสมานสามัคคีกัน อย่าแตกแยกกัน
ผญา คันได้ขึ้นขี่ซ้าง กั้งฮ่มเป็นพญา
หากได้นั่งช้าง กางสัปทน เป็นพระยา ก็อย่าลืมชาวนา ผู้ขี่ควายหาบกล้า ได้ดีแล้วอย่าลืมตัว อย่าลืมถิ่นฐานบ้านเกิด
ผญา คันได้เป็นหัวหน้า นายคนอย่ามาดใหญ่
ถ้าได้เป็นเจ้าคนนายคน อย่าได้ถือตัวหยิ่งยโส ถ้าได้กินไก่ต้ม ก็อย่าลืมลาบกิ้งก่า ได้ดีแล้วอย่าหยิ่ง อย่าลืมผู้อยู่เบื้องหลังความสำเร็จ
ผญา คันเจ้ามีแหแล้ว อย่าลืมซิง ห้างกระต่า
คันเจ้ามีแหแล้ว อย่าลืมซิง ห้างกระต่าย คันเจ้ามีข่ายแล้ว อย่าลืมแฮ้ว นกไก่นา หมายความว่า มีแหมีสวิง อย่าลืมซิง จับกระต่าย มีอวนมีตาข่าย อย่าลืมแร้วนกไก่นา
ผญา โพศรีสร้อย ใบดกนกแก่น
ต้นโพ ใบดก นกก็มาอาศัย ลูกหวานอร่อย นกก็มากิน