ภาษาอีสาน

  • 48 หีเคียว
    แรด ร่าน ดอกทอง ใช้กับผู้หญิง
  • 47 มื้อ
    วัน
  • 46 หำเคียว
    เจ้าชู้ กะล่อน สำส่อน ใช้กับผู้ชาย
  • 43 หน่อแตด
    น. คำด่า มักใช้แก่ผู้ชาย เช่น ไอ้หน่าหน่อแตด (โคราช)
  • 41 บักพาก
    ไอ้ห่า, ไอ้ห่าราก
  • 41 แก้ส่ง
    ถอดกางเกง
  • 39 หัว
    ส่วนของร่างกายเหนือคอขึ้นไปเรียก หัว เช่น หัวงัว หัวควาย หัวคน หัวม้า เหง้าของมันและพืชพันธุ์บางอย่างที่ฝังอยู่ในดิน เรียก หัว เช่น หัวมัน หัวเผือก หัวกลอย สิ่งที่อยู่ข้างหน้าหรือสมมติว่าข้างหน้า เรียก หัว เช่น หัวเฮือ หัวแถว หัวถนน หัวหน้า สิ่งที่นิยมว่าดี เรียก หัว เช่น หัวเหล้า หัวยา ส่วนที่เป็นสาระ คนที่น่ารัก เรียก หัว เช่น หัวกระทิ ลูกหัวแก้วหัวแหวน.
  • 38 อนอัว
    อึงอล พูดกันเสียงดังฟังไม่ได้ศัพท์ เรียก อนอัว.
  • 38 เลิก
    หยุด หยุดเรียก เลิก เซา ก็ว่า หยุดลำ เรียก เลิกลำ หยุดฟ้อน เรียก เลิกฟ้อน.
  • 38 ซวดลวด
    ตะกละ, มูมมาม
  • 36 จังบักสัง
    ไม่รู้ว่าเป็นอะไร , ไม่รู้เรื่องราวที่แน่ชัด , ไม่มีข้อมูล , ไม่ทราบว่าอะไร
  • 34 แมงง้องแง้ง
    ลูกน้ำ ชื่อแมงชนิดหนึ่งเกิดจากยุง เวลายุงไปไข่ในโอ่งน้ำจะออกเป็นตัว เรียก แมงง้องแง้ง อย่างว่า อี่เซกเลกอี่น้ำขอดแอ่ง พ่อแก่มึงไปกินมีแต่แมงง้องแง้ง ง้องแง้ง ง้องแง้ง (สอย).
  • 34 ขี้กะตืก
    พยาธิ
  • 34 พี่
    ผู้เกิดร่วมบิดามารดาเดียวกัน แต่เกิดก่อน เรียก พี่ พี่ชาย เรียก อ้าย พี่สาว เรียก เอื้อย หรือคนที่เกิดรุ่นราวคราวเดียวกับพี่ เรียก พี่ อ้าย เอื้อย ก็ว่า.
  • 33 หลอย
    แอบฉวยเอาไป เช่น ขโมยลอบลักเอาเสื้อผ้าหรือเงินทองในเมื่อเจ้าของเผลอ เรียก หลอยเอา.
  • 33 นอนเว็น
    นอนกลางวัน เวลากลางวันเป็นเวลาที่จะต้องทำงาน คนนอนกลางวันถือว่าเป็นคนขี้เกียจสันหลังยาว แต่เจ้านายสมัยโบราณก็ชอบนอนหลังกินอาหารเช้าแล้วงีบหนึ่งก็เอา และไม่ถือว่าเป็นคนขี้เกียจ อย่างว่า เสวยงายแล้วเนานอนนิทเน่ง (กา).
  • 33 พอกะเทิน
    ไม่มากไม่น้อย ครึ่งๆกลางๆ
  • 33 บักปอบ
    เป็นคำด่า มีที่มาจากคำว่า ปอบ หรือ ผีปอบ ความหมายคล้าย บักห่า บักพาก เป็นต้น
  • 33 บักห่าหนิแหม
    ไอ้ห่านี่
  • 32 เสียก
    ถอ ควยถอก เรียก โค็ยเสียก อย่างว่า บ่ทันเห็นหีเสียกโค็ยไว้ถ้า (ภาษิต) เสียกหุบหู่พออยู่พอกิน เสียกแพ้แว้แพ้บ้านแพ้เมือง (ภาษิต) ลูกเว้ายากพ่อแม่ปากเปียก ลูกโค็ยเสียกพ่อแม่อยากอาย (ภาษิต).
  • ภาษาอีสานทั้งหมด
    ดูคำศัพท์ภาษาอีสานทั้งหมดที่มีในพจนานุกรมภาษาอีสานออนไลน์ของเราได้ที่นี่

โครงการภาษาอีสานออนไลน์ เป็นโครงการที่จัดทำขึ้นเพื่อรวบรวมคำศัพท์จากแหล่งความรู้ต่างๆมาเก็บรวบรวมเป็นฐานข้อมูลนำเสนอผ่านช่องทางเว็บไซต์อีสานร้อยแปด เข้าถึงได้ง่าย รองรับการแสดงผลทุกอุปกรณ์ และสมาชิกเว็บไซต์มีส่วนร่วมในการนำเสนอคำศัพท์ใหม่ๆ สอบถามข้อสงสัยต่างๆที่เกี่ยวข้องได้

ภาษาอีสาน ที่น่าสนใจรวมไว้มากที่สุด ทั้งประโยคตัวอย่างการสนทนา

ความเป็นมา

ภาษาอีสานนับมาเป็นภาษาพูดที่มีผู้พูดมากเป็นภาษาที่มีความน่าสนใจมีประวัติความเป็นมาที่ยาวนานแต่ยังขาดแหล่งข้อมูลที่จัดทำในรูปแบบดิจิทัล จากการสืบค้นข้อมูลพบว่ามีแหล่งข้อมูลออนไลน์ที่น่าสนใจ เช่น "ชมรมศิลปวัฒนธรรมอีสาน จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย" แต่ยังขาดการพัฒนาที่ต่อเนื่อง บ่อยครั้งที่ไม่สามารถเข้าถึงข้อมูลได้ และแหล่งข้อมูลที่ยังไม่ได้นำเสนอแบบออนไลน์ เช่น "สารานุกรมภาษาอีสาน โดย ดร.ปรีชาพิณทอง" ทำให้การเข้าถึงทำได้อย่างจำกัด และนอกจากนี้ยังพบว่ามีคำศัพท์อื่นๆที่ไม่พบในแหล่งอ้างอิงทั้งสองแหล่งที่ได้กล่าวมา ทำให้มีแนวคิดจัดทำโครงการภาษาอีสานออนไลน์ขึ้นมา

บนสื่อสังคมออนไลน์มีการพูดคุยและแสดงความคิดเห็นเป็นภาษาอีสานจำนวนมาก กระแสของวัฒนธรรมอีสานได้รับความสนใจมาอย่างต่อเนื่องในช่วงที่ผ่านมา สังเกตได้จากสื่อโฆษณา ละคร ภาพยนต์ หนังสือพิมพ์ นิตยสาร เว็บไซต์ โดยเฉพาะเพลงต่างๆ มีการนำเสนองานที่โด่งดังทุกสัปดาห์ เกิดคำถามจากผู้ที่ไม่เข้าใจในภาษาอีสาน เนื่องจากยังมีแหล่งให้ค้นหาข้อมูลไม่มากและข้อมูลไม่ทันสมัย จึงเป็นอีกหนึ่งเหตุผลที่ทำให้ผู้จัดทำโครงการฐานข้อมูลออนไลน์ได้จัดทำโครงการนี้ขึ้นมา และออกแบบให้ผู้ใช้สามารถมีส่วนร่วมตั้งคำถามได้

ภาษาถิ่นอีสาน

ภาษาถิ่นอีสาน เป็นภาษาที่มีความสวยงาม เป็นเอกลักษณ์ และความน่าสนใจ ทั้งยังเป็นสิ่งที่แสดงให้เห็นถึงวิถีชีวิตและเล่าเรื่องราวในอดีตมาจนถึงปัจจุบัน คำศัพท์หลายคำค่อย ๆ หายไปตามยุคสมัยจนหาฟังได้ยาก เหลือเพียงแค่คำศัพท์ที่ใช้กันบ่อย ๆ อยู่แค่ไม่กี่คำ เว้นแต่ว่าจะได้สนทนากับคนเฒ่าคนแก่จึงจะได้ยินคำเก่า ๆ เหล่านั้น ทีมงานอีสานร้อยแปดจึงได้พัฒนาเว็บแอพพลิเคชันนี้ขึ้นมาเพื่อเป็นแหล่งรวบรวมข้อมูลคำศัพท์ภาษาถิ่นอีสาน เพื่อให้ผู้ที่ต้องการศึกษาสามารถค้นหาข้อมูลได้ง่ายขึ้น และยังเป็นแหล่งเรียนรู้ให้กับคนรุ่นใหม่และผู้ที่สนใจในภาษา สุดท้ายนี้ทีมงานอีสานร้อยแปดขอเป็นส่วนหนึ่งที่จะรักษาและเผยแพร่ภาษาอีสานให้เป็นที่รู้จักและอยู่คู่พี่น้องชาวอีสานตลอดไป

อย่าสิไลลืมถิ่มมูลมังแต่ครั้งเก่า อย่าสิลืมฮีตเค้าคนเฒ่าเพิ่นสั่งสอน
หลอนว่ากลายภายหน่าคะนิงหาสิได้จ่ม กลายไปไสบ่ม้ม สิคืนเค้าเก่าเดิม
ให้ซอยเสริมเติมแต้ม แนมหามาคืนคอบ แปลงระบอบแบบเปื้อง ให้เฮืองล้ำอย่าต่ำถอย

(ผญาโดย อ.ศรีสะท้าน)

ความหมายของคำว่า "อีสาน"

"อีสาน" ในความหมายที่เราเข้าใจคือชื่อที่ใช้เรียก พื้นที่ทางภาคตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศไทย มีรากศัพท์มาจากภาษาบาลี และ สันสฤต ในส่วนของรากศัพท์ที่มาจาก ภาษาสันสกฤต มาจากชื่อรัฐในสมัยโบราณชื่อ อีศานปุระ และชื่อพระราชาว่า อีศานวรมัน คนไทยจำนวนหนึ่งจึงมีความสับสนในการเขียนอีสาน บางทีเขียนอิสานหรืออิศาน อาจจะเป็นเพราะเห็นว่าคำอีสานมีความเชื่อมโยงกับอิศวร อ่านบทความเกี่ยวกับความหมายของคำว่าอีสานได้ที่ ความหมายของคำว่า อีสาน

สอนภาษาอีสาน

ภาษาท้องถิ่นภาคอีสานกำลังได้รับความนิยมเป็นอย่างมาก และได้รับการยอมรับมากขึ้น จากที่สัมผัสได้ทางสื่อต่างๆ มีการนำเสนอรายการที่เป็นภาษาพูดอีสาน ด้วยความที่คนอีสานมีจำนวนมากเป็นทุนเดิม ประกอบกับการยอมรับ และคนอีสานมีความภาคภูมิใจที่เป็นคนอีสาน ไม่เหมือนเมื่อก่อนคนอีสานจะยังอายๆไม่กล้าพูดอีสานในที่สารธารณะ แต่ทุกวันนี้ไปเบิ่งโลดพี่น้อง ใครไม่พูดอีสาน หรือฟังอีสานไม่ออกถือว่าเชยมาก เพราะฉะนั้นเว็บไซต์อีสานร้อยแปดของเราแห่งนี้จึงเป็นสื่อกลางให้ผู้ที่สนใจเรียนรู้ภาษาถิ่นอีสาน สามารถเข้ามาค้นหาข้อมูลคำศัพท์ เพิ่มคำศัพท์ใหม่ๆ หรือสอบถามในข้อสงสัยต่างๆ เรายินดีที่จะตอบคำถาม และสอนให้ สามารถกดติดตามได้หลายช่องทาง นอกจากเว็บไซต์แห่งนี้แล้ว ยังมีเฟสบุ๊กแฟนเพจ และ ช่องทางยูทูปให้กดติดตามอีกด้วย

ภาษาอีสาน - ภาษาไทยกลาง - ภาษาอังกฤษ

นอกจากภาษาอีสานที่เป็นภาษาพูดของคนอีสานทั่วๆไปที่แปลความหมายเป็นภาษากลางเพื่อให้ผู้อ่านที่อยู่ภาคอื่นๆได้ศึกษาและเข้าใจความหมาย เรายังมีการแปลความหมายเป็นภาษาอังกฤษไว้อีกด้วย ถึงแม้ว่าคำศัพท์บางคำอาจจะยังมีข้อมูลคำแปลในภาษาอังกฤษที่ไม่ครบถ้วน ทีมงานอีสานร้อยแปดก็จะทยอยรวบรวมและปรับปรุงฐานข้อมูลอยู่ตลอดเวลา แต่ส่วนใหญ่ก็มีการแปลเป็นภาษาอังกฤษให้เรียบร้อย พร้อมทั้งแสดงแหล่งที่มาของข้อมูล สำหรับผู้ที่ศึกษาหาข้อมูลสามารถนำไปอ้างอิงในข้อมูลการสืบค้นได้ทันที

อัพเดทสถานะฐานข้อมูลภาษาอีสาน

อัพเดทฐานข้อมูลภาษาในระบบพจนานุกรมออนไลน์ของเว็บไซต์อีสานร้อยแปด ขณะนี้มีข้อมูลคำศัพท์เพิ่มเข้ามามากถึง 13,180 คำศัพท์ และมีประโยคสนทนาตัวอย่างอีกกว่า 1,857 ตัวอย่าง ทั้งที่มาจากทีมงานช่วยกันรวบรวมเพิ่มเข้ามา และจากสมาชิกที่ให้ความร่วมมือ แนะนำคำศัพท์ใหม่ๆมาตลอด ที่สำคัญคือจากระบบผลการค้นหาของเรา เมื่อผู้เยี่ยมชมทำการค้นหาคำศัพท์ หากคำศัพท์ไหนยังไม่มีจะปรากฏในประวัติผลการค้นหา ทำให้ผู้ดูแลสามารถนำไปปรับปรุงข้อมูล ทำการเพิ่มข้อมูลที่ขาดหายไป ส่งผลให้ฐานข้อมูลของเรามีการอัพเดทอยู่ตลอดเวลา ทีมงานแอดมินก็ต้องขอขอบพระคุณสมาชิกเว็บไซต์ทุกท่าน ที่ให้การสนับสนุนมาเป็นอย่างดี

ฟีดภาษาถิ่น

เขียนโดย ทีมงานอีสานร้อยแปด อัพเดท