ภาษาอีสานทั้งหมด 10953 - 10962 จาก 17431
-
ฮ้า
แปลว่า : ใหญ่ มาก ไฟกองใหญ่ เรียก ไฟกองฮ้า ควายที่ปล่อยไว้นานจนเปรียว เรียก ควายฮ้า ควายชนิดนี้จะลืมเจ้าของ จะขวิดเจ้าของถึงแก่ความตาย. -
ฮากกล้วย
แปลว่า : รากของต้นกล้วยที่หยั่งลงไปในพื้นดินเพื่อดูดเอาอาหารมาเลี้ยงลำต้น เรียก ฮากกล้วย. -
ซ่วงเฮือ
แปลว่า : การแข่งเรือ -
ปลาฮากกล้วย
แปลว่า : ปลาช่อนทราย ชื่อปลาชนิดหนึ่งมีลักษณะเหมือนรากกล้วย เรียก ปลาฮากกล้วย ปลาฮ่างกล้วย ก็ว่า. -
ฮากเมือง
แปลว่า : หมอดู หมอดูโบราณ เรียก ฮากเมือง เพราะพวกหมอดูอาจทำนายโชคชะตาราศีของบ้านเมืองได้ เพราะหมอดูเขามีหลักเกณฑ์ในการดูเลขผานาที เพียงแต่มองขึ้นบนท้องฟ้า เห็นดาวดวงใดดวงหนึ่ง เช่น ดาวพิดานเมือง เขาจะทายทันทีว่าบ้านจะเดือดร้อนเพราะข้าศึกศัตรูหรือจะเจริญรุ่งเรือง ถ้ามองไปดูดาวหมูชัง ซึ่งดาวดวงนี้อยู่บนท้องฟ้าทางทิศตะวันตก ถ้าดาวดวงนี้ใสเขาจะทายว่าหมูขึ้นราคาแล้ว ดังนี้เป็นต้น หมอดูคนโบราณจึงเรียกคนประเภทนี้ว่า ฮากเมือง. -
ฮาง
แปลว่า : ไม้แก่นที่ขุดเป็นร่องสำหรับใส่อาหารเลี้ยงสัตว์ เรียก ฮาง เช่น ฮางหมู ฮางเป็ด ฮางไก่ รางสำหรับปลูกผักประเภทชูรส เรียก ฮาง เช่น ฮางผักบั่ว ฮางผักชี ฮางผักแป้น ฮางผักแชะแงะ ฮางผักเทียม อย่างว่า กลองบ่มีหนังหุ้มชิเป็นฮางผักบั่ว มีหัวผมบ่พร้อมเขาชิเอิ้นเดิ่นเหา (ย่า). -
ฮาง
แปลว่า : รางน้ำ ไม้ที่ขุดเป็นร่องสำหรับรองน้ำชายคา เรียก ฮางลิน อย่างว่า ฮางลินประดับอ่างทองเทน้ำ (เวส-กลอน) รางสำหรับหดสรงเจ้านายหรือพระเถระ เรียก ฮางสรงน้ำ อย่างว่า ควรที่ปุนฮางสรงแต่งสินทะไลล้าง (กา). -
ฮาง
แปลว่า : ข้าวที่เกี่ยวขณะยังไม่แก่เต็มที่เอามาคั่วให้สุก ตำแล้วจึงเอาไปนึ่ง เรียก เข้าฮาง. -
ฮาง
แปลว่า : ชื่อเงินตราสมัยโบราณทำด้วยแร่เงินแท้ น้ำหนัก ๖ ตำลึงกับ ๖ สลึง มีรูปอักษรจีน ๒ ตัว คล้ายรางหมู เรียก เงินฮาง. -
ฮาง
แปลว่า : ของที่ให้ตอบแทนความดีความชอบ เรียก ฮางวัล อย่างว่า สูนี้เสียแฮงเลี้ยงฮางวัลกูแจก (กา) ลูกไพร่พร้อมพวงไห้หุ่มคอน ลุงฮางวัลคู่แหวนผืนผ้า กับทังพลายสารแก้วงางอนมวลมอบ ยืนโยชน์เถ้าอย่าช้าซู่ปี (ฮุ่ง).