ภาษาอีสานทั้งหมด 1361 - 1370 จาก 17431
-
กรุง
แปลว่า : เมืองหลวง เมืองใหญ่เรียก กรุง อย่างว่า เวียงหลวงหว้างศรีสัตนาคยอดช่อฟ้าเหลืองเหลื้อมเฮื่อเฮือง (บ.). -
กรุ่น
แปลว่า : อาการที่ควันฟุ้งตลบ เรียก ไง่กรุ่นกุ่น ก็ว่า. -
กรุย
แปลว่า : เครื่องหมายที่ปักไว้ จะเป็นหลักตอหรือกิ่งไม้ก็ได้ เพื่อต้องการให้รู้เรียก กรุย ตุย ก็ว่า ธรรมเนียมมีว่าพรานป่านักล่าเนื้อเมื่อออกไปหาเนื้อเป็นพวกๆ ต้องมีตุยนี้ไว้เพื่อให้พวกที่ตามไปข้างหลังทราบ. -
กรูด
แปลว่า : มะกรูด ชื่อผลไม้ชนิดหนึ่งจำพวกส้มแต่เล็กกว่า เรียก มะกรูด หมากกรูด หมากหูด ก็ว่า. -
กฤษณา
แปลว่า : เนื้อไม้หอมชนิดหนึ่ง มีสีดำ มีน้ำหนักและจมน้ำ เรียก กฤษณา เกษณา ก็ว่า อย่างว่า หอมดอกไม้แก้วเกษกฤษณา (กา) หอมฮ่วงเฮ้าคันธชาติกฤษณา ปุนดั่งเนาในปรางค์แม่โฮยฮมให้ เทื่อนี้ไกลกษัตริย์แก้วเดินเห็นหลายหลาก แม่อยู่บ้านฮอยไห้ฮุ่งหา แลนอ (สังข์). -
กล
แปลว่า : เลห์เหลี่ยม, อุบาย, วิธี, เหตุเลห์เหลี่ยมเรียก กล กลอุบาย ก็ว่า อย่างว่า ฮีบบอกบ้างญิงว่าหรือชาย เฮียมเห็นคักแน่นอนยาลี้ บาก็แทงกลท้วงหลายทีวอนว่านางเน่งเนื้อในผ้าบ่ตีง (สังข์). -
กลด
แปลว่า : ร่ม ร่มผ้าชนิดด้ามยาวเรียก กลด ถ้าเป็นของพระราชาเรียก พระกลด สำหรับพระภิกษุใช้บำเพ็ญธุดงค์ เรียกกลดพระธุดงค์ กลดนี้ใช้ในเวลาแห่กองบวช แห่นาค แห่กฐิน เรียกดวงอาทิตย์หรือดวงจันทร์มีวงแสงสีรุ้งล้อมรอบว่า ดวงอาทิตย์หรือดวงจันทร์ทรงกลด. -
กลบ
แปลว่า : ลบ, ปิด, ถม เช่น เอาดินถมหลุมเรียก กลบดิน ทำเรื่องให้เลือนหายไป เรียก กลบเกลื่อน ลบหนี้สินเก่าให้หมดไปเรียก กลบลบหนี้. -
กลม
แปลว่า : มีสัณฐานกลมไม่เป็นเหลี่ยม เช่น หญิงที่มีรูปร่างสวยงามเรียก กลม อย่างว่า เจ้าผู้คีงกลมส้วยสวยงานปานเสี่ยนให้พี่ดะดั่นดิ้นกินเข้าบ่ลง (บ.). -
กลม
แปลว่า : หญิงที่มีครรภ์เวลาคลอดตายทั้งลูกและแม่ เรียก ตายกลม ตายกุม ก็ว่า.