ภาษาอีสานทั้งหมด 2460 - 2469 จาก 17431
-
ขอยลอย
แปลว่า : จาง, จืด สีที่มีลักษณะจาง เรียก ขอยลอย เช่นสีดำที่จางเรียก ดำขอยลอย อย่างว่า เห็นว่าดำขี้หลี้อย่าฟ้าวขี่เฮือเว้น บาดห่าเฮือคาแก้งดำขอยลอยชิได้ช่อยคันบ่ได้ช่อยน้องยังชิได้ช่อยหลาย (ผญา). -
ขอยวอย
แปลว่า : เพรียว, ยางคนที่มีลักษณะบางและสูง เรียกขอยวอย. -
ข้อหล้อ
แปลว่า : สั้นนิดเดียว เรียก สั้นข้อหล้อ อย่างว่า สั้นข้อหล้อมือยื้อบ่เถิง สูงเจวเววชั่วสามวาฮิ้น (ภาษา). -
ขัง
แปลว่า : ปิด, บัง การรักใครชอบใจแล้วไม่กล้าบอกแม้แต่คนที่รัก เรียก ขัง อย่างว่า ทังหลายเพิ่นขังเรื่องฝูงคนเป็นโทษพี่นี้ขังฮักขังมักไว้บ่จาต้านต่อผู้ใด (ผญา). -
ขัง
แปลว่า : กัก, เก็บ การกักหรือเก็บเรียก ขัง อย่างว่า เกลี้ยงปาก ไหทางในเป็นปลาแดก เกลี้ยงปากบั้งขังข้อปากกะทอ ทังหลายเพิ่นขังเรื่องฝูงคนผู้มีโทษพี่นี้ขังทุกข์ขังยากไว้บ่ไขเว้าต่อผู้ใด (ผญา). -
ขั้ง
แปลว่า : ปิด, ปก การปิดปกเรื่องไว้เรียก ขั้ง. -
ขัด
แปลว่า : ชื่อลายชนิดหนึ่ง ใช้ตอกไม้ไผ่ขัดสานกัน ยกขึ้นเส้นหนึ่ง ข้ามเส้นหนึ่ง เรียก ลายขัด อย่างว่า ตอกหลิ้มใส่ลายขัด นี่ก็ยาก (ภาษิต). -
ขัด
แปลว่า : คัด การคัดเรือให้ไปตรง เรียก คัดเฮือ ขัดเฮือ ก็ว่า อย่างหนึ่ง ชาติที่เฮือแผนนี้ วางโทมบายกูด จิ่งเป็นดาย ขัดถืก เววาด ท้ายหัวพี้หากชินำ (สุด). -
ขัด
แปลว่า : ติดขัด, ไม่สะดวก, ไม่ทำตามเรียก ขัด เช่น ห้ามไม่ให้ทำ เรียกขัดขวาง ไม่ให้ความสะดวก เรียกขัดข้อง ไม่ยอมทำตาม เรียก ขัดแข็ง ไม่เห็นด้วย เรียก ขัดคอ ไม่พอใจหรือผิดใจ เรียก ขัดเคือง สนับสนุนให้ทำ เรียก ขัดท้าย ไม่ร่วมวงกินอาหาร เรียก ขัดพาเข้า. -
ขัดขีน
แปลว่า : ไม่ลงรอย ไม่ร่วมมือทำ เรียก ขัดขีน ขีนขัด ก็ว่า อย่างว่า นางก็โจมแจ่มเจ้าองค์อ่อนยอมใจ ก่อนเถิ้น อาบ่มีขีนขัดชิค่อยเดินตามน้อย ฯ สุดแต่จอมคุณเจ้าเห็นดีโดยชอบ ลูกชิขัดต่อข้อขีน ได้ห่อนควรพ่อเอย (สังข์).