ภาษาอีสานทั้งหมด 5231 - 5240 จาก 17431
-
เต๊ะเซะ
แปลว่า : ลักษณะที่ใหญ่ยาวหย่อนลงมา เช่นนม เรียกนมยานเต๊ะเซะ ถ้าเล็กเรียก ยานแต๊ะแซะ. -
เต่า
แปลว่า : สัตว์สี่เท้าเลื้อยคลานจำพวกหนึ่งมีกระดองหุ้ม เรียกเต่า มีหลายชนิด คือเต่ากา เต่านา เต่าเพ็ก เต่ากาบลาง เต่าสกล อย่างว่า เต่าบ่ไป เอาไฟจูดก้น โผดเต่าให้เถิงหนอง (ภาษิต) ราชสีห์เต่า แหนงสู้อยู่ที่เก่าเสียดี (ภาษิต). -
เต้า
แปลว่า : สิ่งที่มีสัณฐานเหมือนลูกน้ำเต้า เรียก เต้า เช่น เต้าปูน นมก็เรียก เต้า อย่างว่า นมเหลือเต้าสังบ่สานกระทอใส่ บาดห่าไฟไหม้บ้านใผชิหิ้วกระต่านม (กลอน). -
เต้า
แปลว่า : ลูกสืบสายโลหิต เรียก ลูกเต้า อย่างว่า ลูกเต้าบ่ฟังความพ่อแม่ ผีแก่เข้าหม้อนฮกเทิงดิบ พ่อแม่บ่สอนลูกเต้าผีปอบ ผีเป้าจกกินตับกินไต (ภาษิต). -
เต้า
แปลว่า : กาสำหรับใส่น้ำกิน เรียก หมากน้ำเต้า หมากน้ำเต้าโบราณใช้หมากอึ หมากน้ำ เจาะเเนื้อข้างในออก แล้วเอามาทำเป็นเต้าใส่น้ำกินเย็นดี อย่างว่า หมากน้ำเต้าเป่ามันดัง (ภาษิต). -
เต้า
แปลว่า : รวม ประชุม อย่างว่า สำเภาทองเทียวเถิงซู่เมืองมาเต้า (กา) กูจักเต้าเพื่อนพร้อมชิงม้างฝ่ายคน (หน้าผาก) ฮ้อยประเทศท้าวเต้าส่งหมายสาร ภูมีฮักบ่วางไปได้ (สังข์) เขาก็ฮมฮมเต้าเตินพลตกแต่ง ค้อมคาดสิ้นการเมี้ยนมอดแสง (สังข์). -
เต้าข่วง
แปลว่า : การชุมนุมทำพิธีเข้าทรง เพื่อเสี่ยงทายเหตุการณ์ คือ ปลูกร้านขึ้นแม่ทรงจะนำเครื่องสักการะบูชาและพาหวานมาบูชาเทวดา แม่ทรงจะร่ายรำดูเหตุการณ์ เหมือนลงผีฟ้าผีแถน แต่พิธีนี้จัดเป็นทางการใหญ่โต มีปรากฏในวรรณคดีอีสาน ขูลูนางอั้ว สังข์ศิลป์ชัย. -
เต้าแคน
แปลว่า : ไม้ที่ทำเป็นรูปเต้านม สำหรับสอดใส่ไม้ซางซึ่งเป็นลูกแคน เรียก เต้าแคน. -
เต้าแม่นางข้อง
แปลว่า : พิธีขับภูตผีปีศาจ โดยเอาข้องมาทำพิธี จัดเครื่องสักการะ มีดอกไม้ธูปเทียนเป็นต้นลงในข้อง ป่าวสัคเคเทวดาลงมา ให้คนสองคนไปจับคาน ถ้าข้องไปข้องจะไปตีคนหรือสิ่งของนั้น ถ้าข้องไม่ไปให้เปลี่ยนคนจับใหม่ (ประเพณี). -
เต้าแม่นางด้ง
แปลว่า : แม่นางด้ง คือด้งที่จัดเครื่องสักการะใส่ไว้ข้างใน กระด้ง 2 ใบและไม้คาน 2 คู่ ยืมมาจากเรือนแม่ฮ้างแม่หม้าย นอกนั้นก็มีหวี แว่น ก้องแขน ไม้คานมัดที่กระด้งเป็นรูปตีนกา เมื่อมัดแล้วทำพิธีปลุกเสกคือป่าวเทวดาและว่าคำเซิ้ง เพื่อการขอฝนให้ตอกหลักแล้งหลักฝนไว้.