ภาษาอีสานทั้งหมด 6996 - 7005 จาก 17431
-
ฝักฝ่าย
แปลว่า : พวก ข้าง อย่างว่า ชอบที่มหากษัตริย์เจ้าใจคามคึดใคร่ เดิมดั่งสองฝ่ายฟ้าเฮาฮู้แฮกกลาง พ่อแล้ว (สังข์). -
ฝักใฝ่
แปลว่า : เอาใจใส่ ผูกพัน อย่างว่า เมือเยอผู้เผ่าท้าวทังนาฏนงศรี อวนเอย คือคู่ดำดวนดวงใหม่หอมโฮยเฮ้า ภุมรีดิ้นแดดอมดมกลิ่น ฝักใฝ่ไว้ซอนเกล้ากล่อมผม (ฮุ่ง). -
ฝักหลอก
แปลว่า : ใยที่แมลงทำหุ้มตัว หรือรังที่หุ้มตัวไหม เรียก ฝักหลอก ถ้ารังนั้นลีบเรียก ฝักหลอกลีบ ฝักหลอกหลีบ ก็ว่า. -
ฝัง
แปลว่า : เอาของใส่ในหลุมแล้วกลบด้วยดินเรียก ฝังดิน เอาคุณธรรมบรรจุไว้ในใจเรียก ฝังใจ อย่างว่า ความดีให้ฝังไว้เก้าศอก ความชั่วให้ชักออกเก้าวา (ภาษิต) อันหนึ่งใจอยู่หมั้นคือดั่งหินฝัง ยาชิงชัยไพร่ไทขิ่นฆ่า ให้คอยฟังคำเจ้าจอมหัวสอนสั่ง มานั้นธรรมเทศน์เจ้ายอไว้ใส่หัว (ฮุ่ง). -
ฝั่ง
แปลว่า : ตลิ่ง ที่ดินริมน้ำ ชายน้ำ เรียก ฝั่ง ตลิ่งชันเรียก ฝั่งชัน อย่างว่า เมื่อนั้นชะพู่เนื้อสองอ่อนอวนศรี นูเนือสองสั่งกันกวนไห้ แต่นั้นเทพีง้อมงามเฉลียวต้านตอบน้องนี้คือคู่ไม้แฝงเฝ้าฝั่งชัน (ฮุ่ง). -
ฝัด
แปลว่า : กระพือข้าวกับแกลบให้ออกจากกัน เรียก ฝัดเข้า อย่างว่า กะด้งฝัดเข้าเทียวเด้าแต่โมม สองมือโจมเทิงทิกเทิงฮ่อน ให้กูเด้าเสียก่อนมันจั่งชิไค มันชิมีกำไรกว่าด้งกว่าด้ง (บ.). -
ฝัน
แปลว่า : ความฝัน เกิดได้สองลักษณะคือนอนฝันและนั่งฝัน เหตุที่ทำให้ฝันเกิดจาก ๑ ธาตุพิการ ๒ อารมณ์ค้าง ๓ เทวดาบันดาล ๔ บาปบุญบันดาล ถ้าธาตุพิการและอารมณ์ค้างไม่ค่อยแม่น เทวดาบันดาลแม่นก็มี ไม่แม่นก็มี ถ้าบุญบาปบันดาลแม่นถึงร้อยเปอร์เซ็น อย่างว่า บาคราญหลับชั่วยามยังผ้า ราตรีนั้นนอนฝันในอาสน์ ฝันว่าสองแม่ป้าปุนตุ้มดั่งหลัง (สังข์). -
ฝั้น
แปลว่า : ฟั่น เอาเชือกสองเส้นมาบิดเข้าเป็นเส้นเดียวกัน เรียก ฝั้น เช่น ฝั้นเชือก ฝั้นปอ. -
ฝั้น
แปลว่า : เกี่ยวข้อง พัวพัน การเกี่ยวข้องเรียก ฝั้น ฝั้นเฝือ เฝือฝั้น ก็ว่า อย่างว่า หลอนว่าแนนกล่อมฝั้นกันแท้แต่พรหม (ขุนทึง) ฮักฮ่วมไว้ฮอยฝั้นสิ่งฝัน (กาไก) ม่างม่างนิ้วเจ้าฮุ่งเชยชม มือทวยฮัดโฮบนางเฝือฝั้น สองสงวนกลั้วกลมกลืนกินกลิ่น หน้าต่อหน้าชมสบั้นกล่อมบรรท์ (ฮุ่ง). -
ฝา
แปลว่า : เครื่องปิดภาชนะต่างๆ เรียก ฝา ปิดกะติบเรียก ฝากะติบ ปิดกล่องข้าวเรียก ฝากล่องข้าว ตะพาบน้ำตัวคล้ายเต่า ตัวแบนรอบชายกระดองมีเนื้ออ่อนยื่นออกมาเรียก ปลาฝา ปลากระเบนหนังเป็นเม็ดสากๆ ตัวแบนหางยาว มีเงี่ยง เรียก ปลาฝาไล.