ภาษาอีสานทั้งหมด 9701 - 9710 จาก 17431
-
หมอเสี่ยง
แปลว่า : คนโบราณชอบเรียนมนต์ มีมนต์อยู่ชนิดหนึ่ง เรียก มนต์เสี่ยง ธรรมเสี่ยง ก็ว่า เวลาจะไปทำมาค้าขายหรือเจ็บไข้ได้ป่วย จะร่ำรวยหรือไม่ ต้องไปให้หมอเสี่ยงดู หมอเสี่ยงที่ทำนายแม่นๆ คนจะนิยมนับถือ หมอเสี่ยงมีอยู่ทั่วไปในอีสานสมัยโบราณ. -
หมอหูฮา
แปลว่า : หมอดูของพระยากุศราชเจ้าเมืองนครเป็งจาล เชิญหมอดูให้มาทำนายมเหสีทั้งแปด อย่างว่า เมื่อนั้นหมอเมืองผู้เคยถวายทูลราช นบพระเจ้าลุ่มฟ้าปุนตั้งเลขเลียน ก็จิ่งเอาชาตาไท้เทวีทั้งแปด มาบวกตั้งคูณเข้าใส่สม แล้วทำนายมเหสีหกพระองค์ว่าไม่ดี. -
หม้อแกง
แปลว่า : หม้อชนิดต่างๆ ใช้สำหรับแกง เรียก หม้อแกง เช่น หม้อแกงปลา แกงกบ แกงไก่ แกงเอี่ยน อย่างว่า มีปลาบ่มีหม้อชิเอาหยังต้มอ่อม หม้อนั้นคันช่างเขาบ่ปั้นบ่มีได้อ่อมแกง (ย่า). -
หม้อเข้า
แปลว่า : หม้อสำหรับหุงเข้า เรียก หม้อเข้า หม้อเข้ามีหลายอย่างต่างกัน ถ้าใช้หุงเข้า เรียก หม้อหุง. -
หม้อนฮก
แปลว่า : นรก นรกคือสถานที่ลงโทษแก่บุคคลทำผิดเมื่อตายไปแล้ว โบราณว่าคนทำบาปเวลาตายพระยายมจะเป็นผู้ตัดสินชี้ขาดว่าจะให้ตกนรกขุมใด นรกใหญ่มี ๘ ขุม คือ สัญชีวนรก กาฬสุตตนรก สังฆาตนรก โรรุวนรก มหาโรรุวนรก ตาปนรก มหาตาปนรก อเวจีนรก (ชาตัฏฐกถา) อย่างว่า กลัวแต่ลงสู่พื้นในหม้อบ่สง (กาไก) ลูกบ่ฟังความพ่อแม่ ผีแก่เข้าหม้อนฮกทังดิบ พ่อแม่บ่สอนลูกเต้า ผีปอบผีเป้าจกกินตับกินไต (ภาษิต). -
หม้อน้ำ
แปลว่า : โอ่งน้ำ โอ่งสำหรับใส่น้ำกินน้ำใช้ เรียก หม้อน้ำ หม้อแอ่ง หม้อแอ่งน้ำ ก็ว่า. -
หม้อนิล
แปลว่า : ใบครามที่เอามาแช่ในหม้อ เพื่อให้เป็นสีดำ แล้วนำสีดำนั้นไปย้อมเสื้อย้อมผ้า เสื้อผ้าที่ย้อมด้วยสีครามนี้ เรียก หม้อนิล ชาวเหนือเรียก ผ้าหม้อห้อม คือ ผ้าที่ย้อมด้วยสีครามนี้. -
หม้อหนึ้ง
แปลว่า : หม้อสำหรับนึ่งข้าวเหนียว เรียก หม้อหนึ้ง อย่างว่า เจ้าอย่าฟ้าวฮีบฮ้อนให้ค่อยกล่อมเอาเย็น ให้ค่อยบำเพ็ญเพียรสืบเป็นปางแค้น อย่าได้มีความคร้านการทำให้ตั้งต่อ ย้านบ่มีหม้อหนึ้งตาชิบึ้งใส่กัน (ย่า). -
หมอก
แปลว่า : ไอน้ำที่ลอยอยู่ในอากาศ เรียก หมอก อย่างว่า ใกล้ฮุ่งเค้าครางอั่นออระชอน ขัวนัวเหมือยหมอกนายนงข้อน ไฟฟืนใต้ทุกเตาเฮืองฮุ่ง ซว่าซว่าข้าดาตั้งแต่งงาย (สังข์). -
หมอง
แปลว่า : ชื่อพรรณไม้ชนิดหนึ่ง ใบคล้ายใบมะกา สีเทาเลื่อมเป็นมัน เรียก ต้นตองหมอง.