ภาษาอีสานทั้งหมด 9741 - 9750 จาก 17431
-
หม่า
แปลว่า : หมัก แช่ หมักข้าวสารในน้ำ เรียก หม่าเข้าสาร แช่เข้าเปลือกในน้ำ เรียก หม่าเข้าปลูก อย่างว่า ฟันเฮือไว้หลายลำแฮท่า หม่าเข้าไว้หลายบ้านทั่วเมือง (เสียว). -
หมาก
แปลว่า : ผลไม้ทุกชนิด เรียก หมาก เช่น หมากมี้ หมากม่วง หมากอึ หมากแตง อย่างว่า มีหมากมี้เกี้ยงเว่อนาวกาน ทุลังเลียนหาดขนุนหนังแป้น หลายประการเผี้ยนผลผลามีต่าง ภูวนาถน้าวเสวยแล้วเล่าไป (สังข์). -
หมาก
แปลว่า : หมากที่ใช้เคี้ยวกับพลู เรียก หมากเคี้ยว อย่างว่า หมากบ่เคี้ยวปากเปล่าบ่มีแดง แม่นชิมีเต็มพากะบ่แดงเองได้ (กลอน). -
หมาก
แปลว่า : เครื่องเล่นการพนันโบราณเรียก หมาก เช่น หมากฮุก หมากสะกา การเล่นหมากสะกาเป็นการเล่นของเศรษฐี คหบดี หรือเจ้าเมือง ในวรรณคดีอีสานเรื่องสังข์ศิลป์ชัย กล่าวว่า พระยานาคเล่นหมากสะกากับศิลป์ชัยโดยเอาเมืองนาคเป็นประกัน พระยานาคแพ้ต้องเสียเมืองนาคให้ แต่ศิลป์ชัยไม่เอาเมืองคงขอเอานางสีดาจันทร์ซึ่งเป็นลูกของอาแทน. -
หมากกลิ้ง
แปลว่า : ล้อที่ทำด้วยกระดาน กลมเหมือนล้อรถ ล้อเกวียน อย่างหนึ่งใช้สำหรับเด็กกลิ้งเล่นแข่งกัน อย่างหนึ่งสำหรับลากขอนไม้ในป่ามาบ้าน เพื่อเลื่อยเป็นกระดาน หมากกลิ้งชนิดนี้จะต้องหนา ส่วนอีกอย่างหนึ่งทำเป็นล้อสำหรับลากเข็ญสิ่งของแทนการหาบ. -
หมากเก็บหอย
แปลว่า : ชื่อการเล่นของเด็กชนิดหนึ่ง ใช้เปลือกหอย หอยที่จะใช้ไม่ต่ำกว่า ๒๐ อัน ใช้โยนขึ้นแล้วนับ. -
หมากค่าง
แปลว่า : ชื่อพรรณไม้ชนิดหนึ่ง เรียก หมากค่าง หมากคั่ง ก็ว่า อีกชนิดหนึ่งเป็นเครื่องเล่นของเด็ก ใช้ไม้กระดานทำให้กลมๆ เหมือนล้อรถ มีเดือย ใช้เชือกพันที่เดือยแล้วหมุนให้กลิ้งไป เรียก เล่นหมากค่าง. -
หมากจก
แปลว่า : จอบ เครื่องมือสำหรับขุดดินและสับดิน ทำด้วยเหล็ก เรียก หมากจก. -
หมากต้อน
แปลว่า : ไม้กลมๆ ทำเป็นรูตรงกลางสวมเข้าไปในเหล็กไน เพื่อบังคับเหล็กไนไม่ให้เขยื้อน เรียก หมากต้อน. -
หมากตุ้มเสื้อ
แปลว่า : ลูกดุม ลูกดุมเย็บติดเสื้อ เรียก หมากตุ้มเสื้อ เย็บติดผ้า เรียก หมากตุ้มผ้า หมากติ่ง ก็ว่า.