ภาษาอีสานทั้งหมด 9906 - 9915 จาก 17431
-
หละ
แปลว่า : ละ เป็นคำประกอบกิริยาบอกความแน่นอน เช่น ถืกหละ แม่นหละ เอาจั่งซั้นหละ แม่นความนั้นหละ. -
หลัก
แปลว่า : เสาที่ปักไว้ ที่ผูก ที่มั่น หลักสำหรับผูกควาย เรียก หลักควาย หลักสำหรับผูกวัว เรียก หลักงัว หลักปักเขตเรียก หลักเขต. -
หลัก
แปลว่า : ปกปิดเรื่องของตนไม่ให้คนอื่นรู้ อย่างว่า ดึ้กดัก หลักใน (บ.). -
หลัก
แปลว่า : ฉลาด หลักแหลม อย่างว่า คนหลักเป็นใบ้ ใจเบาคึดบ่ถืก (ปัสเสน). -
หลักแหล่ง
แปลว่า : ที่อยู่ประจำ. -
หลักแหลม
แปลว่า : คมคาย เฉียบแหลม. -
หลั่ง
แปลว่า : ไหลลงไม่ขาดสาย เช่น น้ำไหล เลือดไหล คนหลั่งไหลมา อย่างว่า ฟันภายข้างแขนขวาเขินขาด เลือดหลั่งล้นลงเท้าทั่วธรา (สังข์) มาปีกป้องสองท่างเพลงระบำ ลวาตาวตามหลั่งไหลหลังหน้า อึงคะนึงเค้านาหลวงไหลฮอด พ้นป่าเปล้าเห็นช้างชั่วประมาณ (สังข์). -
หลั่น
แปลว่า : สูงต่ำเป็นลำดับ เป็นชั้นๆ ลดหลั่นกัน อย่างว่า หยุดอยู่ยั้งเยี้ยมผ่อแคมผา ยางหลวงหลายหลั่นภูภายหน้า ฟังยินอุลูโกฮ้องเฮียงคณาเปล้าป่า งิ้วหนุ่นดั้วบานบ้างดาดแดง (สังข์) บัดนี้อวนกูข้ามเวหาหลายหลั่น มาโผดท้าวธรรม์อ้างแผ่นเพียง (สังข์). -
หลับ
แปลว่า : อาการที่ร่างกายหยุดพักโดยไม่รู้สึกตัว เช่นนอนหลับ เรียก กายหลับ อย่างว่า มันก็หลับผอกพ้นล้นลื่นเกินประมาณ (สังข์) อาการที่จิตใจหยุดพักโดยไม่คิดอ่านอะไร เรียก ใจหลับ ร่างกายหลับมีเวลาจะตื่นขึ้นได้ ส่วนใจหลับจะทำให้เกิดความเสียหายทั้งแก่ตนและส่วนรวม. -
หลัว
แปลว่า : ฟืนไม้ไผ่ เรียก หลัว หลัวนี้คนโบราณอีสานใช้จุดลงข่วงเข็นฝ้าย อย่างว่า หลัวแลฟืนอย่าเอาฮองนั่ง เชื้อนั่งต่ำอย่าได้นั่งสูง เชื้อลุงตาให้ยำปานแก้ว ปู่เว้าแล้วหลานหล้าจ่งฟัง (กาพย์ปู่).