ภาษาอีสานหมวด "ก" 413 - 422 จาก 1872
-
กระดอมเครือ
แปลว่า : ชื่อพรรณไม้เถาชนิดหนึ่ง ใช้ทำยา เรียก กระดอมเครือ. -
กระดอมต้น
แปลว่า : ชื่อพรรณไม้ชนิดหนึ่ง ใบเป็นแฉก ดอกเป็นช่อ มีสีขาว เรียก กระดอมต้น. -
กระดอมพุ่ม
แปลว่า : ชื่อพรรณไม้ชนิดหนึ่ง ต้นเป็นพุ่ม ดอกเป็นช่อ มีสีขาว กลิ่นหอม เรียก กระดอมพุ่ม. -
กระด้าง
แปลว่า : ชื่อเห็ดชนิดหนึ่ง เกิดตามขอนไม้ที่ผุเรียก เห็ดกระด้าง อย่างว่า เห็ดกระด้างข้างขอนจิก สิกกะสิกมาถ้อนคองหลายน้องกะเมื่อย (บ.). -
กระด้าง
แปลว่า : แข็ง, ไม่อ่อน คนที่พูดไม่ได้เรียก ลิ้นกระด้าง อย่างว่า เป็นสังเจ้าสังมาบ่ปาก หรือแม่เจ้าป้อนซิ้นแข้คางกะบ่แตเจ้าบ่ลั่น หรือแม่เจ้าป้อนซิ้นซ้างคางกระด้างปากบ่เป็น ซั้นบ้อ (บ.). -
กระด้าง
แปลว่า : คนที่ไม่อยู่ในโอวาทคำสั่งสอน เรียก คนกระด้าง. -
กระดาน
แปลว่า : ไม้ที่ถากหรือเลื่อยเป็นแผ่นๆ เรียก ไม้กระดาน ไม้ชะดาน ไม้แป้น ก็ว่า. -
กระดานดำ
แปลว่า : กระดานที่ทำด้วยไม้ กว้างศอกกำมา ยาวศอกคืบ ทาด้วยน้ำรักผสมกับเขม่าหรือเศษกระเบื้องที่บดละเอียด ใช้สำหรับหมอดู ถ้าจะใช้เขียนหนังสือหรือสอนหนังสือก็ใช้กว้างยาวกว่านั้น ใช้น้ำมันยางผสมกับเขม่า เรียก กระดานดำ. -
กระดานหัว
แปลว่า : กะโหลกศรีษะเรียก กระดานหัว อย่างว่า คื่นคื่นเพี้ยงเขาขาดทะลายลง พระก็แยงทันโทมแกว่งศรแสงกล้า ปืนเผลียงม้างกระดานหัวเต้นใต่ ซวงฟ่างฮ้ายไกวก้าว แกว่งธุลี (สังข์). -
กระดานหิน
แปลว่า : กระดานที่ทำด้วยหินอ่อน เขียนด้วยดินสอหิน เด็กที่เริ่มเรียนหนังสือจะต้องใช้กระดานชนิดนี้ กระดานชนิดนี้เรียก กระดานหิน อย่างว่า ตาบอดแจ้งบ่ฮู้ฮ่อมทางเดิน คันบ่แยงเงาหิน ชิบอดตายเท้าเถ้า (ภาษิต).