ภาษาอีสานหมวด "ก" 491 - 500 จาก 1872
-
กระบุง
แปลว่า : ภาชนะสานด้วยไม้ไผ่ มีรูปกลม ก้นเป็นรูปสี่เหลี่ยม มีตีน มีสายทำด้วยเชือก ใช้บรรจุข้าวเปลือก ข้าวสาร หรือสิ่งของต่างๆ เรียก กระบุง อย่างว่า มีจองบ่มีด้ามชิเป็นบ่วงตักแกง มีบุงบ่มีสายชิเป็นทอยาฮ้าง (ย่า). -
กระบูน
แปลว่า : ชื่อโรคชนิดหนึ่ง มี ๒ อย่าง คือกระบูนเลือดคือเลือดติดกันเป็นก้อน กระบูนลมคือลมพานใส้ทำให้ท้องป่องเหมือนคนมีครรภ์ อย่างว่า บางพ่องหาฮีตก้ำคลองแห่งสารถี ปุนโทนธรผอกหมูหมายด้ำบางพ่องหมอหมายแก้กำพรายโพยพยาธิ์หมอนั่งล้อมเวียนเว้าว่ากระบูน (สังข์). -
กระบูน
แปลว่า : ชื่อว่านชนิดหนึ่ง หัวและลำตัวคล้ายขมิ้นอ้อย ลำต้นและใบสีเขียว หัวขนาดหัวเผือกกลมเกลี้ยงมัน มีป้องห่างๆ เนื้อขาว รสฉุนร้อน ใช้ฝนกับน้ำปูนใสรับประทานแก้ดานเลือดดานลม และกระชับมดลูกให้แห้ง เรียกว่า ว่านกระบูน. -
กระเบน
แปลว่า : ชายผ้านุ่งที่ม้วนเหน็บไว้ข้างหลัง เรียก หางกระเบน หางกระเตี่ยว ก็ว่า อย่างว่า ขุนควาญขับแต่งกระเบนจำจ้อน(สังข์) จ้อนผ้าขุ้นปกล่ามปลายตีน เผยเชิงลงลากขี้ดินจำก้น (เสียว). -
กระเบา
แปลว่า : ชื่อพรรณไม้ขนาดใหญ่ชนิดหนึ่ง ผลกลมขนาดผลมะนาวหรือผลขวิดเปลือกแข็ง เป็นขนสีน้ำตาลเกือบดำข้างในมีเมล็ด เมล็ดใช้ทำน้ำมัน ทำยาแก้โรคเรื้อนได้ เรียกต้น กระเบา. -
กระเบื้อง
แปลว่า : เครื่องมุงหลังคา ทำด้วยไม้เรียก กระเบื้องไม้ ทำด้วยดินเผาเรียก กระเบื้องดินขอ กระเบื้องหม้อ ทำเป็นถ้วยชามเรียก กระเบื้องถ้วยชาม ทำสำหรับปูพื้นเรียก กระเบื้องพื้น อย่างว่า ใจบ่ใสต่อแก้วแงงเงากะบ่ส่อง ใจบ่ใสต่อฆ้องตีกระเบื้องกะบ่ดัง (ผญา). -
กระเบื้อง
แปลว่า : เศษกระเบื้อง เศษกระเบื้องหม้อที่แตกแล้ว บางส่วนยังใช้ประโยชน์ได้ เช่น คนจนจะไปขอทาน หากะลามะพร้าวหรืออย่างอื่นก็ไม่ได้ หากได้เศษหม้อ ไปก็ได้ประโยชน์ อย่างว่า อย่าได้มามัวเมาไห้นำผีตายบ่เป็นประโยชน ์แหนงสู้ไห้ต่อหม้อกระเบื้องยังชิได้คั่วขอ (ย่า). -
กระโบง
แปลว่า : กระบอกตาเรียก กระโบงตา กะโหลกหัวเรียก กระโบงหัว อย่างว่า มีฮ่างเฮาเห็งข้วมกระโบงหัวสูใต่ไปรือ ดูดั่งใต้โลกล้านมีม้มท่องเที่ยว ท่านเอย (สังข์). -
กระโบม
แปลว่า : ชื่อภาชนะชนิดหนึ่ง ทำด้วยไม้ขุดเป็นร่อง รูปกลม มีขอบในตัว สำหรับรองหย่งข้าวเหนียวนึ่ง. -
กระป่อม
แปลว่า : ภาชนะสานด้วยไม้ไผ่ รูปยาวก้นแหลม ทาด้วยชันคล้ายก้นคุใช้เชือกหย่อนลงตักน้ำในบ่อลึก เรียก กระป่อม คุป่อม ก็ว่า.