ภาษาอีสานหมวด "ก" 553 - 562 จาก 1872
-
กร้าว
แปลว่า : ใหญ่โต, แข็งแรง คนที่ใหญ่โตเรียก คนกร้าว อย่างว่า สังว่ากุมารน้อยจาเสินเชิงต่าง ฉันนี้ ลูกขอดท้องกูกร้าวกว่ามึง นี้เด (สังข์) แข็งแรงเรียก กร้าว อย่างว่า คีงแข็งกร้าวตีนมือทำถีบ ผ้าแผ่นปลิ้นกระจวนล้านเลือดนอง (สังข์). -
กริยาบูชา
แปลว่า : เครื่องสังเวยเทวดา. -
กรี
แปลว่า : ช้างพลาย (ป.). -
กรุง
แปลว่า : เมืองหลวง เมืองใหญ่เรียก กรุง อย่างว่า เวียงหลวงหว้างศรีสัตนาคยอดช่อฟ้าเหลืองเหลื้อมเฮื่อเฮือง (บ.). -
กรุ่น
แปลว่า : อาการที่ควันฟุ้งตลบ เรียก ไง่กรุ่นกุ่น ก็ว่า. -
กรุย
แปลว่า : เครื่องหมายที่ปักไว้ จะเป็นหลักตอหรือกิ่งไม้ก็ได้ เพื่อต้องการให้รู้เรียก กรุย ตุย ก็ว่า ธรรมเนียมมีว่าพรานป่านักล่าเนื้อเมื่อออกไปหาเนื้อเป็นพวกๆ ต้องมีตุยนี้ไว้เพื่อให้พวกที่ตามไปข้างหลังทราบ. -
กรูด
แปลว่า : มะกรูด ชื่อผลไม้ชนิดหนึ่งจำพวกส้มแต่เล็กกว่า เรียก มะกรูด หมากกรูด หมากหูด ก็ว่า. -
กฤษณา
แปลว่า : เนื้อไม้หอมชนิดหนึ่ง มีสีดำ มีน้ำหนักและจมน้ำ เรียก กฤษณา เกษณา ก็ว่า อย่างว่า หอมดอกไม้แก้วเกษกฤษณา (กา) หอมฮ่วงเฮ้าคันธชาติกฤษณา ปุนดั่งเนาในปรางค์แม่โฮยฮมให้ เทื่อนี้ไกลกษัตริย์แก้วเดินเห็นหลายหลาก แม่อยู่บ้านฮอยไห้ฮุ่งหา แลนอ (สังข์). -
กล
แปลว่า : เลห์เหลี่ยม, อุบาย, วิธี, เหตุเลห์เหลี่ยมเรียก กล กลอุบาย ก็ว่า อย่างว่า ฮีบบอกบ้างญิงว่าหรือชาย เฮียมเห็นคักแน่นอนยาลี้ บาก็แทงกลท้วงหลายทีวอนว่านางเน่งเนื้อในผ้าบ่ตีง (สังข์). -
กลด
แปลว่า : ร่ม ร่มผ้าชนิดด้ามยาวเรียก กลด ถ้าเป็นของพระราชาเรียก พระกลด สำหรับพระภิกษุใช้บำเพ็ญธุดงค์ เรียกกลดพระธุดงค์ กลดนี้ใช้ในเวลาแห่กองบวช แห่นาค แห่กฐิน เรียกดวงอาทิตย์หรือดวงจันทร์มีวงแสงสีรุ้งล้อมรอบว่า ดวงอาทิตย์หรือดวงจันทร์ทรงกลด.