ภาษาอีสานหมวด "ก" 763 - 772 จาก 1872
-
กะจั้น
แปลว่า : สั้น ของที่เล็กและสั้นเรียก กะจั้น สั้น ก็ว่า. -
กะจับ
แปลว่า : ชื่อผักชนิดหนึ่ง มี ๒ ชนิด คือ กะจับเล็กและกะจับใหญ่ ใบและเม็ดใช้กินเป็นอาหารได้ เรียก กะจับ หมากจับ ก็ว่า. -
กะจา
แปลว่า : ครึ่งๆ กลางๆ เช่น แตงที่ครึ่งสุกครึ่งดิบ เรียก แตงกะจา ครึ่งชาวนาครึ่งพ่อค้า เรียก พ่อไฮ่กะจา อย่างว่า พ่อไฮ่กะจา พ่อนากะเทิน ครึ่งชาวนาครึ่งขุนนาง เรียก ขุนกะจา อย่างว่า ขุนกะจานี้เป็นพ่อนาดีกว่า เป็นพ่อนาเอื้อมอิ่มเข้าขุนกะจาเจ้าเอื้อมอิ่มลม (บ.). -
กะจ่าง
แปลว่า : แจ้ง, สว่าง อย่างว่า เหลียวขึ้นเมือเทิงฟ้าเห็นดาวแจ้งกะจ่าง บ่ทางชิพ้อนางหล้าที่ใด (บ.). -
กะจาบ
แปลว่า : ชื่อนกเล็กๆ ชนิดหนึ่ง เรียก นกกะจาบ นกจาบ ก็ว่า อย่างว่า จิบจาบจ้อยกะทาขุ้มขาบเขียว (สังข์). -
กะจิ้น
แปลว่า : ชื่อสัตว์สี่เท้าชนิดหนึ่ง ตัวเล็กขนาดกะแต หน้าแหลม เรียก กะจิ้น. -
กะจิบ
แปลว่า : ชื่อนกตัวเล็กๆ ชนิดหนึ่ง เรียก นกกะจิบ นกจิบ ก็ว่า. -
กะจี
แปลว่า : เขียว, อ่อน ดอกไม้ที่กำลังผลิ ดอกมีลักษณะเขียวงามน่ารักเรียก กะจี อย่างว่า มาลาพั้วพวงกะจีแกมกิ่ง (กา). -
กะเจ๋อกะเจิ้ม
แปลว่า : แสดงอาการดีใจ จนหัวเราะร่าเริง เรียก กะเจ๋อกะเจิ้ม กะจ๋อกะจอก กะเจ๋อกะเจิก กะเจี๋ยกะเจียก กะจั๋วกะจวก ก็ว่า อย่างว่า ยามเมื่อชลธาน้ำไหลนองถ้วมท่ง มดบ่มีบ่อนซ้น ปลากั้งอะเห่ยหัว ยามเมื่อชลธาแห้งวังหนองเขินขาด มดง่ามมันกะจ๋อกะจอกเว้าหัวล้อต่อปลา (บ.). -
กะแจ
แปลว่า : ลูกดาล, ลิ่ม, ไล ประตูหน้าต่างคนโบราณทำด้วยลิ่มไม้ ไลไม้ ตอกตะปูไว้ข้างหนึ่ง ใช้กะแจที่ทำด้วยเหล็กงอไว้สำหรับไข อย่างว่า บาก็ทวยมือม้างกระดานหนาหนักหมื่น ศรเสียบจ้ำกะแจฟ้งหลูดไล (สังข์).