ภาษาอีสานหมวด "อ" 568 - 577 จาก 995
-
โอหนอ
แปลว่า : คำรำพึงในเวลาดีใจหรือเสียใจ อีกอย่างหนึ่งหนุ่มสาวเขียนสารถึงกันพรรณาถึงความรักใคราใยดีที่มีต่อกัน อย่างว่า โอหนอหล้าเอยอ้ายนี้เหลียวขึ้นเมือเทิงฟ้า เห็นตั้งแต่ขี้ฝ้าไหลโฮมดาวอยู่เลื้อนเลื่อน เลื่อนกะบ่เลื่อนตั้งแต่ก้อนขี้ไถ ไหลกะบ่ไหลแต่ก้อนขี้ฝ้าน้ำตาอ้ายกะย่าวไหล (กลอน). -
โอหัง
แปลว่า : แสดงกิริยาวาจาหยิ่งยโส อย่างว่า อย่าได้มัวเมาโอ้โอหังเหลือเหตุ อย่าได้เพศกะด้อบ่เหลียวหน้าเบิ่งไผ ไผบ่หลิงเห็นไส้ตับไตปอดหย่อใผแล้ว บุญบาปฮ้ายใผชิฮู้ฮ่อมเห็น (ย่า). -
โอฬารืก
แปลว่า : ใหญ่ โต มโหฬารืก ก็ว่า อย่างว่า ศรีศรีสิทธิพระพรบวรแวนวิเศษ อติเรกะเตโช มโหฬารืก อธึกอัทธา อาตุ ละมหุลเตโช ชัยมังคละสวัสดี ไมตรีจงมีแก่นาคครุฑมนุษย์กุมภัณ คันธัพพะยักขา เทวดา สุราสุรินทร์ อินทร์พรหมยมราชา สุนักขัตตะสุมังคะลา อุตตมะโชค อุตตมะโยค อุตตมะดิถี อุตตมะนิธี อุตตมะสังฆา อุตตมะศรีพิลาส อินทะพาสพร้อมไตรยางค์ ทังนาวางคาดคู่พร้อมกันอยู่สอนลอน อาทิตย์จรจันทะรืก อังคารถืกมหาชัย พุธพหัสไปเป็นโชค ศุกร์เสาร์โยกวันดี วันดิถีอมุตตะโชค ประสิทธิโชคพร้อมลักขณา (ประเพณี). -
โอ้อ่าว
แปลว่า : คำนึงถึง คิดถึง รำพึงถึง อย่างว่า ขุนคอนคลุ้มความกระสันโิ้อ่าว คึดเมื่อคราวคลาดย้าวเยียวน้องฮ่ำหา บุเด (สังข์) เหลียวเห็นชิ้นวางปลาปละไป่ บาดว่าไฟไหม้ชิ้นชิมาโอ้อ่าวปลา (ผญา). -
โอ้เอ้
แปลว่า : เฉื่อยช้า ชักช้า อาการที่ทำโดยเฉื่อยชา. -
โอ้โอ่ยคราง
แปลว่า : ครวญคราง อย่างว่า น้อยบ่ช้ากุมกอดเอานาง แยงไปหอศิลป์ชัยกอดโจมบาท้าว ดูหนักล้นธรณีมีเกิ่ง ยอบ่ขึ้นโอยโอ้โอ่ยคราง (สังข์). -
โอะโยะ
แปลว่า : เรียกสิ่งของที่กองกันไม่แน่น ว่า กองโอะโยะ ถ้ากองเล็กเรียกว่า กองเอาะเยาะ. -
ไอ
แปลว่า : สิ่งที่มีลักษณะอย่างควัน ลอยมาจากของที่ถูกความร้อนทำให้ระเหยไป เรียก ไอ อาย ก็ว่า เช่น อายแดดอายลม อย่างว่า ก็จิ่งบังเกิดฮ้อนทิพอาสน์เขินแข็ง อายฟองฟดพุ่งเป็นแปวกระด้าง เมื่อนั้นสักโกไท้เทโวหลิงโลก เห็นหน่อแก้วสองเจ้าปราถนา อินทร์ตรัสส่องฮู้คำปรารถนานาง ก็จิ่งทันเทพาพร่ำมวลมาเต้า บัดนี้ใผผู้ปรารถนาสร้างชมพูเสวยราช เป็นมิ่งเค้าธรรม์อ้างโลกคน นั้นเด (สังข์). -
ไอ
แปลว่า : อาการที่ลมพุ่งขึ้นมาจากปอดโดยแรง เพื่อขับสิ่งที่อาจเป็นอันตรายออกมา ทำให้เกิดเสียงพิเศษจากลำคอ เมื่อได้ยินแล้วก็รู้ว่าไอ เรียก ไอ. -
ไอ่
แปลว่า : ชื่อมเหสีของท้าวผาแดง ในวรรณคดีอีสาน เรื่อง ผาแดงนางไอ่ อย่างว่า เมื่อนั้นพระบาทเจ้าตนพ่อปิตา จิ่งได้หานามกรแก่นางนงน้อย ชื่อว่าสอยวอยหน้ากัลยานางไอ่ อันแต่ขงเขตใต้ลือน้อยว่างาม (ผาแดง).