ภาษาอีสานมาใหม่ 11665 - 11674 จาก 17431
-
บก
แปลว่า : กระบก ชื่อพรรณไม้ขนาดใหญ่ชนิดหนึ่ง เรียก ต้นบก มีบกเกลี้ยงและบกคาย บกเกลี้ยงมีผล วัวควายชอบกิน เมล็ดข้างในใช้กินเป็นอาหารได้ และกลั่นเป็นน้ำมันจุดโคมไฟไต้ในเทสกาลออกพรรษา อย่างว่า มีทั้งบกพอกพร้อมยมหว้ากอกเกียง (สังข์). -
โนน
แปลว่า : เนิน ที่สูง ที่สูงเรียกว่า โนน อย่างว่า ไซหลังหล้าบ่หมานปลาถืกแต่เต่า ไปยามแต่เช้าคลำพ้อว่าแม่นโพน โนนโนนมีแต่หญ้า ทางหน้าไซมีแต่ยุ้งฮากไผ่ ทางในมีแต่ยุ้งคือกุ้งชิแกว่นดี (บ.). -
นอนเว็น
แปลว่า : นอนกลางวัน เวลากลางวันเป็นเวลาที่จะต้องทำงาน คนนอนกลางวันถือว่าเป็นคนขี้เกียจสันหลังยาว แต่เจ้านายสมัยโบราณก็ชอบนอนหลังกินอาหารเช้าแล้วงีบหนึ่งก็เอา และไม่ถือว่าเป็นคนขี้เกียจ อย่างว่า เสวยงายแล้วเนานอนนิทเน่ง (กา). -
นัวเนีย
แปลว่า : ชุลมุน วุ่นวาย การเล่นชุลมุนวุ่นวายเรียก นัวเนีย อย่างว่า เหมิดแต่นัวเนียเหล้นผัดนอนเว็นท้วนท่วน (ย่า). -
นัว
แปลว่า : รสกลมกล่อม อาหาร เช่น ต้ม แกง ลาบก้อย มีรสกลมกล่อม เรียก นัว อย่างว่า ขอให้มังสังชิ้นหอมนัวเท่าทั่ว (ผาแดง). -
นวน
แปลว่า : อ่อนนุ่มนิ่ม เช่น เนื้อผลไม้ที่แข็งเอาไม้ตีให้อ่อน เรียก นวน อย่างว่า เชื้อหมากต้องตีได้แฮ่งนวน (บ.). -
นม
แปลว่า : อวัยวะส่วนที่อยู่หน้าอก 2 เต้า เรียก นม ของผู้ชายเล็ก ของผู้หญิงโตมีน้ำสำหรับเลี้ยงลูกอ่อน อย่างว่า คิ้วก่องส้วยฉันสิ่งกงพระราม ทรงลีลาเคี่ยมนมนาวตั้ง กระจอนกวมแก้มไกวแดดานสวาท เล็งล่ำแท้ตาพลั้งพาดไหล (ฮุ่ง). -
นบ
แปลว่า : ไหว้ นอบน้อม อย่างว่า ทุกที่พร้อมนบฮอดวานคุณ (สังข์) ภูธรท้าวประนมมือนบบาท ขอให้ได้ธรรม์อ้างอย่านาน พระเอย (ฮุ่ง). -
นคร
แปลว่า : เมือง เมืองใหญ่ อย่างว่า พระก็สุขอยู่สร้างนครใหญ่ยูเกษิม (กลอน). -
นก
แปลว่า : สัตว์สองเท้ามีปีก บินไปมาได้ ออกลูกเป็นไข่ก่อนแล้วจึงฟักเป็นตัว เรียก นก มีหลายชนิด เช่น นกกด นกแกง นกชุม นกแชง นกคอก่าน อย่างว่า นกกดฮ้องทางใดอย่าฟ้าวว่าดี ชะนีฮ้องทางใดอย่าฟ้าวว่าม่วน บ่ท่อสองคนเฮากล่อมกันในส้วม (ผญา).