ภาษาอีสานมาใหม่ 11673 - 11682 จาก 17431
-
นคร
แปลว่า : เมือง เมืองใหญ่ อย่างว่า พระก็สุขอยู่สร้างนครใหญ่ยูเกษิม (กลอน). -
นก
แปลว่า : สัตว์สองเท้ามีปีก บินไปมาได้ ออกลูกเป็นไข่ก่อนแล้วจึงฟักเป็นตัว เรียก นก มีหลายชนิด เช่น นกกด นกแกง นกชุม นกแชง นกคอก่าน อย่างว่า นกกดฮ้องทางใดอย่าฟ้าวว่าดี ชะนีฮ้องทางใดอย่าฟ้าวว่าม่วน บ่ท่อสองคนเฮากล่อมกันในส้วม (ผญา). -
ธรง
แปลว่า : ทรง ปกครอง อย่างว่า ปางเมื่อสีวิราชฮู้ธรงแท่นตางตา (สังข์). -
ธนู
แปลว่า : ธนูที่มีคันสายและลูก แต่ไม่มีแม่ธนู เวลาจะยิงใช้มือจับสายโก่งยิงไป ธนูชนิดนี้เรียก ธนูหน้าจ้าง อย่างว่า พวกหน้าไม้ธนูจ้างหลั่งตาม (กา). -
ธนู
แปลว่า : ลูกธนูที่ทำด้วยดูกไก่ ใช้มีดเหลาดูกไก่ให้แหลมแล้วมันติดกับไม้ไผ่ ยิงไปเหมือนธนูธรรมดา ธนูชนิดนี้โบราณเรียก ธนูเหม อย่างว่า อันว่าพระขรรค์ศรแก้วธนูเหมยังอยู่ (เวส). -
ธนู
แปลว่า : ชื่ออาวุธชนิดหนึ่ง สำหรับใช้ยิงมีแม่ธนู คันธนู ลูกธนู ลูกธนูที่ยิงไปเรียก ลูกศร ธนูศร ปืน หรือ ปืนศร ก็ว่า อย่างว่า ถือก่งหน้าธนูไค้เงื่อนยิง (กา) มันนั้นจบเพทด้วยธนูแกว่งกงยิง (สังข์). -
ธนสารสมบัติ
แปลว่า : ทรัพย์สมบัติที่เป็นแก่นสาร ทรัพย์สมบัติ (ป.). -
ไทระเม็ง
แปลว่า : ตัวละคร ตัวละครเรียก ไทระเม็ง อย่างว่า ไทระเม็งเหล้นตามทางเต้นไต่ ใผจักเหงาหง่วมเศร้าสูญบ้างบ่มี (สังข์). -
ไทยทาน
แปลว่า : ของควรให้ ของควรถวายพระสงฆ์ได้แก่ปัจจัย 4 มีผ้า อาหาร ที่อยู่อาศัย ยาแก้ไข เรียก ไทยทาน ไทยธรรม ก็ว่า. -
ไท้
แปลว่า : ผู้เป็นใหญ่ ผู้เป็นหัวหน้า อย่างว่า เสด็จล่วงขึ้นเถิงไท้ขาบทูล (กา) ดอกหนึ่งฟ้าสนั่นก้องเวหา ดอกหนึ่งสถานกงญายอดไท้ ดอกหนึ่งซอมแซมหยาหลายกาบ ดวงดาดดวงละไล้ลูบไล้ลืมวาง (ฮุ่ง).