ภาษาอีสานมาใหม่ 12661 - 12670 จาก 17431
-
ดุริยะ
แปลว่า : เครื่องดีดสีตีเป่า เรียก ดุริยะ (ป. ตุริย) อย่างว่า ฟังยินตุริยาตรย้ายกลองฆ้องกล่อมสังข์ พิณพาทไค้แกมขลุ่ยขานซอ แตรสังข์สูรกล่อมพิณโพนโล้ (สังข์). -
ดุ้มดุ้ม
แปลว่า : อาการคลานของสัตว์ตัวใหญ่เช่น เต่าเรียก คลานดุ้มดุ้ม ถ้าสัตว์ตัวเล็กเช่น มดเรียก คลานด้อมด้อม. -
ดุม
แปลว่า : ส่วนกลางของล้อเกวียน มีรูสำหรับสอดเพลา เรียก ดุมเกวียน เครื่องกลัดกระดุมเสื้อทำเป็นเม็ดเรียก กระดุมเสื้อ หมากตุ้มเสื้อ หมากติ่งเสื้อ ก็ว่า. -
ดุบเดื่องด้าง
แปลว่า : กระดานหก ได้แก่ กีฬาของเด็กชนิดหนึ่ง มีเสาสองเสา ใช้กระดานแผ่นหนึ่งกว้าง 8 นิ้ว ยาว 9 ศอกวางไว้ตรงกลางราวเสา แบ่งเด็กเล่นเป็นสองพวก นั่งปลายกระดานคนละข้าง เวลาเล่นทำกระดานให้ขึ้นๆ ลงๆ เรียก เล่นหมากดุบเดื่องด้าง ดุบเดื่องด้อง ก็ว่า. -
ดุ๊บดุ๊บ
แปลว่า : คลานไปโดยเร็ว เช่น แมงบ้งกือ แมงบ้งแป่ม แมงผีโพงม้า แมงย่างซี้น คลานดุ๊บดุ๊บ. -
ดุน
แปลว่า : บังคับให้ถอยกลับ อย่างว่า ถ้าบ่ได้ลูกแก้วทังแม่มาเมืองเมือใด เฮาจักดุนพลายคืนขอดครัวไปพร้อม ฟังยินสานสานพร้าวลมไกวก้องกิ่ง พุ้นเยอ พระบาทเยื้อนยังฮ้อนฮุ่งจวน (สังข์). -
ดุด
แปลว่า : กิริยาที่หมูเอาปากขุดดิน เพื่อหาอาหารกิน เรียก ดุดดิน. -
ดุ่งเดียว
แปลว่า : รีบเดินไปคนเดียว อย่างว่า ย่องย่องเท้าไพรใหญ่แยงคราว ตามคลองสังข์ดุ่งเดียวเดินฮ้อน คีรีนั้นยูเกษิมแสนภาค พื้นฮาบเผี้ยนผาล้านล่วงสะบาย (สังข์). -
ดุ้งดิ้ง
แปลว่า : สะบัดสะบิ้ง ดีดดิ้น. -
ดุ่งดั้น
แปลว่า : เดินตรงไปโดยเร็ว อย่างว่า จักดุ่งดั้นดั้นดุ่งปอมลม เสนหาฮักพี่จักลาลาแล้ว มาสมสร้อยชมสองสมสู่มาจวบแก้วแพงช้างช่างจา (ฮุ่ง).