ภาษาอีสานมาใหม่ 12681 - 12690 จาก 17431

  • ดึง
    แปลว่า : เหนี่ยว ฉุด รั้ง อย่างว่า พราหมณ์ก็หาเครือไม้พันธะนังเคียนผูก มัดแขนลูกพระเจ้าสองน้อยหน่ออินทร์ เครือเขาหมั้นสองคนขันโฮบ มันก็หักฟดไม้ตีเฆี่ยนแก่ดึง (เวส-กลอน) บ่อยากหนีไกลข้างความดีผัดดึงจ่อง บ่อยากไกลพี่น้องความฮู้ผัดจ่องไป (กลอน).
  • ดึ้กดั้ก
    แปลว่า : ดุกดิก เช่น ดิ้นดึ้กดั้ก ตีงคีงดึ้กดั้ก.
  • ดึก
    แปลว่า : ทำเต็มแรง เช่น ปาเต็มแรง ตำข้าวอย่างแรง พายเรืออย่างแรง เรียก ดึก.
  • ดีหลี
    แปลว่า : แน่ แท้ จริง เรียก ดีหลี่ อี่หลี ก็ว่า เช่น ถูกแน่เรียก แม่นอีหลี เงินแท้เรียก เงินอี่หลี.
  • ดีบ
    แปลว่า : คืบ อาการคืบไปของตัวปลิง หรือตัวบุ้ง เรียก ปลิงดีบ บ้งดีบ.
  • ดี้ดี้
    แปลว่า : จริงๆ, จังๆ เช่น ไม่มีจริงๆ เรียก บ่มีดี้ดี้.
  • ดีด
    แปลว่า : เอานิ้วมือหรือไม้สะกิดให้ดังเรียก ดีด เช่น ดีดพิณ ดีดซอ ดีดซุง ม้าเตะเรียก ม้าดีด ตักแตนเต้นเรียก ตักแตนดีด อย่างว่า ตักแตนบ่สมพอดีดกะดีด นกปีดบ่สมพอบินกะบิน (ภาษิต) ค้อมว่านางสั่งแล้วปลายดีดเมือเทิง (ขูลู).
  • ดี้
    แปลว่า : นิดหน่อย เล็กน้อย เช่น ไม่ได้สักหน่อย เรียก บ่ได้จักดี้.
  • ดี
    แปลว่า : งาม เรียบร้อย ถูกต้อง การทำ การพูด การคิดอะไรที่ดีงามถูกต้องเรียบร้อยเรียก ดี อย่างว่า คันชิทำการสร้างอันใดให้คึดฮ่ำ คึดถืกต้องดีแล้วจั่งค่อยทำ (ย่า).
  • ดิรัจฉาน
    แปลว่า : นอกจากคนแล้วสัตว์ทุกจำพวกเรียก สัตว์ดิรัจฉาน เดรัจฉาน ก็ว่า อย่างว่า ชิไปกลัวมันสังส่ำเดียรฉานฮ้าย (สังข์).