ภาษาอีสานมาใหม่ 12691 - 12700 จาก 17431
-
ดิบ
แปลว่า : ไม่สุก มะม่วงที่ยังไม่สุก เรียก หมากม่วงดิบ ชายที่ยังไม่ได้บวชเรียน เรียก คนดิบ อาหารที่ยังไม่สุกเรียก ของกินดิบ อย่างว่า ท่อว่ากินดายดิบบ่จืนเจียวต้ม อักโขล้นอลัชชีชาติต่าง โดยดั่งเรื่องลือไว้มากมูน แท้แล้ว (สังข์). -
ดิ้น
แปลว่า : สะบัด แกว่งไกว อย่างว่า คีงคราญค้างเขาฮังฮ้องฮ่วน ผายแผ่ม้างมารดิ้นเกลื่อนตาย (สังข์) เป็นที่กัลยาดิ้นกระสันดาใจขาด อกอยู่เฮื้อดอมท้าวคู่นาง (ฮุ่ง). -
ดิน
แปลว่า : แผ่นดิน พื้นที่เป็นที่อยู่อาศัยของคนและสัตว์ เรียก พื้นดิน แผ่นดิน ก็ว่า อย่างว่า คันว่าองค์ประสงค์แท้ทังสามมีหลีก เป็นแล้ว อันแต่ดินแลฟ้าลงขึ้นข่าวเลิง แลด (สังข์). -
ดิถี
แปลว่า : วันตามจันทรคติ ใช้ว่า คำหนึ่ง สองค่ำ สามค่ำ ดฤถี ก็ว่า (ป.ส.). -
ดิ่งดิ่ง
แปลว่า : อาการที่น้ำไหลออกจากรูหรือท่อเล็กๆ เสียงน้ำไหลดังดิ่งดิ่ง. -
ดิ่ง
แปลว่า : ตรง เที่ยง เช่น ตรงไปหาเรียก ดิ่งไปหา. -
ดิกดิก
แปลว่า : อาการไหวถี่ๆ เช่น ตีนสั่นดิกดิก มือสั่นดิกดิก. -
ดิก
แปลว่า : ปัก พุ่ง ดิ่ง ปักหัวลง เรียก ดิกหัวลง ดิ่งหัวลงเรียก ดิกหัวลง สักหัวลง ก็ว่า. -
ดำรง
แปลว่า : ทรงไว้ ตั้งไว้ รักษา ทำให้คงอยู่. -
ด้ำ
แปลว่า : ผีเรือน ผีบรรพบุรุษ ผีที่เราเคารพนับถือเรียก ด้ำ อย่างว่า จอมเมืองเมือมุ่งความเถิงด้ำ อัยโกแก้วสวงสางยักษ์ใหญ่มากิน เทื่อนี้ตูแจ่งฆ่าควายช้างสู่ขวัญ ลูกแล้ว (สังข์) ดาความให้ถวายผีด้ำใหญ่ หอซ่อฟ้าเฮือนฮ่นฮ่มขวาง (ฮุ่ง).