ภาษาอีสานมาใหม่ 13821 - 13830 จาก 17431
-
จน
แปลว่า : จำนน จนแต้ม เล่นการพนันยอมจำนนเรียก จน อย่างว่า เลยเล่าแพ้พระยานาคนาโค เลิงเลิงผัดพร่ำคุมสามแป้นนาโคเจ้าจนใจจักแตก หน้าหล่าเนื้อคีงค้ามเยือกพอง (สังข์). -
จน
แปลว่า : สั้น คนคอสั้นเรียก คนคอจน อย่างว่า ติแต่ทางเขาฮ้ายภายโตบ่เตื้องต่อ ติแต่คออึ่งเพ้าคอเจ้าแฮ่งจน (ย่า). -
จน
แปลว่า : ขัดสน ไร้ทรัพย์ คนไร้ทรัพย์ เรียก คนจน อย่างว่า คันเจ้าได้ขี่ช้างกั้งฮ่มสัปทน อย่าได้ลืมเฮียมจนผู้แห่นำตีนช้าง (ผญา) พี่น้องใกล้ชิดกัน เรียก คนชั้นจน. -
จตุโลกบาล
แปลว่า : ผู้รักษาโลกในสี่ทิศ คือ ท้าวธตรัฐ รักษาโลกในทิศตะวันออก ท้าววิรุฬหก รักษาโลกทางทิศใต้ ท้าววิรูปักษ์ รักษาโลกทางทิศตะวันตก ท้าวกุเวร รักษาโลกในทางทิศเหนือ (ป.). -
จตุโลก
แปลว่า : โลกสี่ (ป.) โลกสี่คือ มนุษย์โลกเป็นที่อยู่ของมนุษย์ เทวโลกเป็นที่อยู่ของเทวดา พรหมโลกเป็นที่อยู่ของพรหม นาคโลกเป็นที่อยู่ของนาค อย่างว่า จตุโลกาล้ำไอศวรแสนทีป กับทังครุฑนาคเหน้านางท้าวเทพคุณ (สังข์). -
จตุบท
แปลว่า : สัตว์สี่เท้า (ป.) สัตว์สี่เท้าได้แก่ ช้าง ม้า วัว ควาย เป็นต้น เรียก จตุบท จตุบาท ก็ว่า อย่างว่า ฝูงส่ำเชื้อจตุบาทแนวสัตว์ ยืนซงเฉยบ่เลียเล็มหญ้า (สังข์). -
จตุฆาต
แปลว่า : ธาตุสี่แตก เวลาคนจะตายธาตุสี่คือ ดิน น้ำ ลม ไฟ ไม่ทำงานตามหน้าที่เรียก ธาตุสี่แตก หรือตาย ก็ว่า อย่างว่า จตุฆาตเข้าเถิงน้อยหน่อเมือง (กา). -
จ๊ดป๊ด
แปลว่า : ห้วน คนที่พูดจาห้วนแบบมะนาวไม่มีน้ำ เรียก เว้าจ๊ดป๊ด ประกอบกับมีหน้าบึ้งตึง เรียก หน้าเคร่งจั๊ดปั๊ด. -
จ๊ดทด
แปลว่า : ลักษณะของต้นไม้ที่แข็งตั้งเรียงรายเป็นแถว เรียก ตั้งจ๊ดทด อย่างว่า เตรุกขา อันว่าไม้ทังหลายฝูงนั้น อกุฎิลา มีลำบ่คด งามจ๊ดทดเลียนกัน ตั้งเป็นถันสะพรั่ง แทบฝั่งน้ำมุจลินทร์ ดูงามยิ่งสุดวิสัย (เวส). -
จดจด
แปลว่า : เก่ง เร็ว ไว การเป่าแคนชนิดหนึ่ง ผู้เป่าก็เป่าเร็ว ผู้ลำก็ลำเร็ว เรียก จดจด อย่างว่า จดจดเข้าแคนเฮาฮีบเป่า ชิไปซื้อไก่เถ้ามาต้มใส่งาย (บ.).