ภาษาอีสานมาใหม่ 15741 - 15750 จาก 17431
-
กะทุน
แปลว่า : ชื่อภาชนะชนิดหนึ่ง สานด้วยไม้ไผ่ กว้างยาวขนาดเรือนเกวียน รูปโค้งสูงขนาดคนนั่งได้ ทาด้วยขมุกสีดำใช้ครอบเกวียนแทนร่ม ใช้เวลานำสิ่งจำนวนมากไปขายโดยทางเกวียน เรียก กะทุนเกวียน ปะทุนเกวียน ก็ว่า. -
กะทือ
แปลว่า : ชื่อผักชนิดหนึ่งจำพวกว่าน ใช้หัวและดอกกินเป็นอาหารได้ เรียก ผักกะทือ อือทือ ก็ว่า อย่างว่า สับหน่อข่าถืกหน่ออือทือ เหลือแต่คือมันหากบ่แม่น (ภาษิต). -
กะทาด
แปลว่า : ชื่อไม้เถาชนิดหนึ่ง เถามีหนามหัวและเถาคล้ายกลอย เกิดตามที่ลุ่ม เรียก เครือกะทาด. -
กะท้าง
แปลว่า : กิ้งก่ายักษ์ ชื่อสัตว์เลื้อยคลานชนิดหนึ่ง มีลักษณะคล้ายกิ้งก่า ขนาดเล็กเรียก กะปอม ขนาดกลางเรียก กะปอมก่า ขนาดใหญ่สีเขียวสลับแดงเรียก กะปอมท้าง กะท้าง กะทาง ก็ว่า อย่างว่า เหมือยหมีเหม้นกะท้างปอมแลนลิ่นก็ดี ขี้โกะยามแย้คณาเจี้ยมก่างตอง (สังข์). -
กะทา
แปลว่า : ชื่อนกชนิดหนึ่ง เวลามันร้องมันจะบอกชื่อของมัน เช่นมันร้องว่าตักก้อก้อตะลาดตาดทา คนจึงเรียกมันว่านกกะทา นกตะทา นกตาดทา อย่างว่า แม้นสัพพะสิ่งช้างม้ามิ่งในนคร ก็บ่กินเกียงหยุดอยู่ซงสลอนพร้อม กับทังเนื้อนกเลี้ยงประหิดเหียนหงส์เหิบ ขัวค่อขุ้มกะทากี้กางตอง. -
กะทา
แปลว่า : ชื่อไม้กวาดชนิดหนึ่ง ทำด้วยแผ่นกระดาน กว้าง ๘ นิ้วฟุต ยาว ๑๕ นิ้วฟุต มีด้ามยาวขนาด ๑ วา สำหรับกวาดตามแจนา เรียก กะทา กาดทา ตาดทา ตะทา ก็ว่า. -
กะทัด
แปลว่า : เหมาะ พอดี การทำอะไรทำให้พอเหมาะพอดีเรียก กะทัด กะทัดรัด ก็ว่า -
กะท่อมเลือด
แปลว่า : ชื่อพรรณไม้เถาชนิดหนึ่งที่เหง้ามีหัวใหญ่ เวลาเฉือนออกเป็นชิ้นจะมีสีแดงคล้ายเลือด เรียก กะท่อมเลือด ท่อมเลือด ก็ว่า ใช้ทำยาได้ -
กะทอด
แปลว่า : พรึง ชื่อไม้เครื่องเรือนสำหรับตีปิดหัวตง รัดขอบเสาทั้งสี่ด้าน เรียก กะทอด กอดทอด ขอบทอด ก็ว่า -
กะทอ
แปลว่า : ชื่อเครื่องจักสาน ทำด้วยไม้ไผ่ก้นสี่เหลี่ยม รูปกลมสูง สำหรับใช้ในกิจการหลายอย่าง ใช้ทำอะไรก็มีชื่อเรียกไปตามนั้น เช่น ใส่เกลือเรียก กะทอเกลือ ใส่ข้าวปลูกเรียก ทอข้าวปลูก ใส่ยาสูบเรียก ทอยา ใส่พริกเรียก ทอหมากพริก