ภาษาอีสานมาใหม่ 16011 - 16020 จาก 17431
-
กลาย
แปลว่า : เลยไป,ผ่านไป อาการเดินเลยไปเรียก กลาย อย่างว่า กลายเขตกว้างนครใหญ่เป็งจาล คอยเห็นมหาภูมิทองเทพสรวงเสมรกว้าง ผ่อดูมหาสถานท้าวกุมภัณฑ์เพียงเมฆ ยอดช่อฟ้าเฮืองสิ้วชั่วประมาณ (สังข์). -
กล้าม
แปลว่า : คับคั่ง, เต็ม คนมารวมกันจนมืดฟ้ามัวดิน เรียก คนกล้าม ก้าม ก็ว่า อย่างว่า บ่ฮู้กี่หมื่นค้านคนก้ามมืดมัว (ฮุ่ง). -
กล้าม
แปลว่า : ข้น เลือดที่ถูกดินทรายดูดจนกลายเป็นเลือดข้น เรียก เลือดกล้าม อย่างว่า เลือดหลั่งล้นไหลก้ามกาดดิน (กา). -
กล้าม
แปลว่า : เริ่มแข็ง เช่น ต้มขี้ผึ้ง เวลาขี้ผึ้งแข็งตัวเรียก ขี้ผึ้งกล้าม เนื้อที่ย่างพอน้ำเหลืองตก เนื้อหดตัวเรียก เนื้อกล้าม เมฆที่รวมตัวกันเป็นก้อนเรียก เมฆกล้าม หรืออากาศกล้าม อย่างว่า อากาศกล้ามแมนมากมาคอย (สังข์). -
กลางเมือง
แปลว่า : ตรงกลางเมือง เรียก กลางเมือง. -
กลางดิน
แปลว่า : คนที่ไม่มีหลักแหล่ง ขอขบนบกิน ค่ำไหนนอนนั่น เรียก นอนกลางดินกินกลางทราย. -
กลางดง
แปลว่า : สถานที่ตรงกลางระหว่างดงเรียก กลางดง อย่างว่า ใจประสงค์สร้างกลางดงกะว่าท่ง ใจขี้คร้านกลางบ้านกะว่าดง (ผญา). -
กลางแจ้ง
แปลว่า : ที่แจ้ง, ที่สว่าง, ที่ไม่มืด สถานที่ที่ไม่มืดเรียก กลางแจ้ง อย่างว่า แจ้งขอให้แจ้งจั่งดาว ขาวขอให้ขาวจั่งฝ้าย ใสงามจั่งแว่น อย่าได้เป็นคู้มู้เค้าเม้าเป็นหม้งทั่วโต (บ.). -
กลางคืน|กลางเว็น
แปลว่า : ระยะเวลาที่ไม่มีแสงพระอาทิตย์เรียก กลางคืน ระยะเวลาที่ไม่มีแสงพระจันทร์ เรียก เวลากลางเว็น กลางวัน ก็ว่า อย่างว่า กลางคืนเป็นนกเต็น กลางเว็นเป็นนกเค้า มื้อเช้าเป็นแมวโพง (ภาษิต). -
กลางคน
แปลว่า : คนที่ไม่หนุ่มและไม่แก่ ถ้ากำหนดอายุแปดสิบปีที่เป็นอายุขัย คนผู้มีอายุสี่สิบปี เรียก คนกลางคน.