ภาษาอีสานมาใหม่ 16061 - 16070 จาก 17431
-
กลองยาม
แปลว่า : กลองตีบอกเวลา เรียก กลองยาม ระยะที่จะต้องตีกลองบอกเวลามี ๕ คือ ตีกลางงาย ตีกลางสวย ตีกลองแลง ตีกลองนอน ตีกลองตื่น . -
กลองมองเชิง
แปลว่า : กลองยาวแบบพม่า กลองนี้มีตีที่บ้านโนนใหญ่ ที่บ้านโนนใหญ่มีพวกพม่ามาตั้งครอบครัวอยู่ที่นั่น จึงนำเอากลองมองเชิงนี้มาแสดงและถือเป็นประเพณีมาเท่าทุกวันนี้ กลองมองเชิงนี้เป็นกลองคู่ใช้ตีด้วยมือ ประโคมด้วยแส่งขนาดใหญ่และฆ้องเล็ก ตีในเวลาแห่นาค แห่กฐิน แห่บั้งไฟ -
กลองเพล
แปลว่า : กลองขนาดใหญ่ หุ้มสองหน้า ใช้ตีในเวลา ๕ โมงเช้าทุกวัน การตีใช้ตีสามช่วง ตีจากห่างไปหาถี่ กลองที่ตีในระยะนี้เรียก กลองเพล ตีเพื่อเตือนพระสงฆ์และเตือนญาติโยมให้นำภัตตาหารมาถวายพระเณร. -
กลองโทน
แปลว่า : กลองใบเดียว ชนิดหุ้มสองหน้า คนเดียวตี ตีประโคมกับฆ้อง ใช้ตีแห่บั้งไฟ แห่กองนาค กองหด กองอัฐะ กฐิน. -
กลองท้วง
แปลว่า : กลองเพลที่ใช้ตีในเวลาเกิดเหตุ เช่น ไฟไหม้เรือน หรือพระตกแม่ออก คือต้องอาบัติปาราชิก การตีกลองท้วงนี้จะตีในเวลาไหนก็ได้ แต่ต้องตีให้ใกล้กับเวลาเกิดเหตุเพื่อเตือนให้ช่วยกันหาทางดับเหตุ -
กลองตุ้ม
แปลว่า : กลองหุ้มสองหน้า สั้นและเล็ก ใช้คนสองคนหาม มีแส่ง ฉิ่งและผ่างฮาดตีประโคม ใช้ตีในงานบุญบั้งไฟ หรืองานบุญเดือนหก. -
กลองตะโพน
แปลว่า : กลองสองหน้า ตีประโคมกับพิณ แคน และปี่ เวลาที่เจ้านายจะออกจากสถานที่หนึ่งไปสู่อีกสถานที่หนึ่ง หรือตีเวลาที่ในเวลาแม่ทัพนายกองจะออกไปรบทัพจับศึก ตีเพื่อเอาชัยชนะข้าศึกศัตรู อย่างว่า ตะโพนพิณ ไค้สวนไลเค้าคื่น แพงมาศผู้องอ้วนออกสถาน (สังข์). -
กลองเดิก
แปลว่า : กลองเพลที่ใช้ตีในเวลาตีสี่ ของวัน ๗-๘ ค่ำ และวัน๑๔-๑๕ ค่ำของทุกเดือน เมื่อถึงวันเช่นนี้พระสงฆ์ในวัดทุกวัดภาคอีสานจะลุกขึ้นตีกลองเพื่อเตือนญาติโยมให้รู้ว่า พรุ่งนี้จะเป็นวันพระแล้ว ให้เตรียมตัวเตรียมใจให้มารับศิลกินทาน กลองที่ตีในวันเช่นนี้ เรียกกลองเดิก. -
กลองงัน
แปลว่า : กลองเพลที่ใช้ตีในวัน ๗-๘ ค่ำ และ ๑๔-๑๕ ค่ำของทุกเดือน ใช้ตีในเวลาทุ่มเศษ การตีใช้ช่วงสั้นๆ เพียง ๓ บท เพื่อเตือนญาติโยมชายหนุ่มหญิงสาวลูกเล็กเด็กแดงภายในบ้าน ให้ออกมาทำวัตรสวดมนต์ หรือฟังคำสั่งสอนจากพระสงฆ์ . -
กลองแก
แปลว่า : กลองระมะนา กลองระมะนาที่ตีเข้ากับแก แกนี้ทำด้วยหอยสังข์ใช้แผ่นเงินหรือทองเป็นลิ้นเรียกแกสังข์แตรสังข์ก็ว่าแกสังข์นี้ใช้เป่าขับกล่อมพระยากุศราชเมื่อลาจากสมณเพศอย่างว่าฟังยินสุริยาดรย้ายกลองฆ้องกล่อมสังข์พิณพาทไค้แคนขลุ่ยขานซอแกสังข์สูรกล่อมพิณโพนโล้(สังข์)