ภาษาอีสานมาใหม่ 8141 - 8150 จาก 17431
-
สิ่วบ่อง
แปลว่า : สิ่วเจาะ ชื่อสิ่วชนิดหนึ่งตัวหนาเป็นสี่เหลี่ยม มีคม. -
สิลา
แปลว่า : หิน หินก้อน (ป. สิลา ส. ศิลา). -
สิมพลี
แปลว่า : ไม้งิ้ว (ป. สิมฺพลี) อย่างว่า ค้ายขอบห้วยเหลืองหล่าผงกระจวน ดีแก่สิมพลีเฮียงเฮียกจาวจูมแจ้ง ทวนทางผ้ายหลายคราวแวนฮีบ ข้ามท่งแล้งนาฮั้งฮอดเมือง (ฮุ่ง). -
สิปปะ
แปลว่า : ศิลปะ (ป. สิปฺป ส. ศิลฺป). ศิลปะในที่นี้หมายเอาศิลปหัตถกรรมคือการช่างฝีมือ แยกออกเป็น ๒ คือ การช่างฝีมือของภิกษุได้แก่ช่างตัดจีวร ช่างเย็บจีวร ช่างย้อมจีวร เป็นต้น การช่างของคฤหัสถ์ได้แก่ช่างไม้ ช่างจักสาน ช่างตัดผม ช่างฟอกหนัง ช่างเย็บ ช่างย้อม ช่างแกะสลัก ช่างตีเหล็ก ตีเงิน ตีทอง ช่างเขียนรูปและลวดลายต่างๆ การช่างฝีมือต่างๆ เรียก ศิลปะหัตถกรรม อย่างว่า ช่างให้เชาว์เหลาให้เกลี้ยง ช่างหล่อได้กินท่อขี้หี ช่างตีได้กินท่อหน่อแตด ช่างมือมันยาก ช่างปากมันง่าย (ภาษิต). -
สิบ
แปลว่า : จำนวนเก้าบวกหนึ่ง ชื่อเดือนจันทรคติ เรียกเดือน ๑๐ ตกในระหว่างเดือนกันยายน สิ่งที่เกี่ยวกับสิบเรียก สิบ อย่างว่า สิบเบี้ยอยู่ฟากน้ำอย่าโอ้อ่าวคนิงหา สองสลึงมามือให้ค่อยกำเอาไว้ (กลอน) สิบฮู้บ่ท่อเคย สิบลูกเขยบ่ท่อพ่อเถ้า สิบเว้าบ่ท่อเฮ็ดท่อทำ (ภาษิต) สิบเพิ่นเลี้ยงบ่ท่อเหมี้ยงตนเอง (ภาษิต) สิบไม้มิ้นบ่ท่อมือเถิง (ภาษิต) สิบเพิ่นเว้าบ่ท่อตาเห็น (ภาษิต). -
สิเนหะ
แปลว่า : ความรัก ความมีเยื่อใย (ป. สิเนห) เรียก สิเนหา เสนห์ ก็ว่า อย่างว่า กูก็กลอยใจตั้งตนปองเป็นเหยื่อ มันแล้ว บัดนี้ยักษ์เล่ามาอ่าวอ้างคำส้มสวากเสนห์ (สังข์). -
สินาด
แปลว่า : หน้าไม้ ปืน ปืนหรือหน้าไม้โบราณ เรียก สินาด สีนาดน้ำมอก สีนาดละมอก ก็ว่า อย่างว่า หมอยาชุมโตเป็นพยาธิ หมอสินาดกวางขี้ใส่นา หมอหูฮาโตตายบ่ฮู้เมื่อ (ภาษิต). -
สินหัวผัวนาง
แปลว่า : ค่าตัวของผู้หญิง เช่น ถ้าหญิงได้เสียตัวแก่ชาย ชายตาย สินสอดนั้นให้ตกอยู่แก่หญิงจงสิ้น เพราะว่าสินนั้นเป็นสินหัวผัวนาง (กฎหมายเก่า). -
สินธุวา
แปลว่า : ม้าพันธุ์ดีเกิดที่ลุ่มแม่น้ำสินธุเรียก ม้าสินธุวา อย่างว่า ให้จัดห้างม้ามิ่งสินธุวา เขาก็ดาดาวดำคาดอานเคียนเข้ม จอมเมืองขึ้นสินธุวาตัวอาจ ม้าหมื่นฮ้อยเดิมเจ้าแวดระวัง (สังข์). -
สินควร
แปลว่า : เศรษฐี คหบดี คนมีทรัพย์ คนมีทรัพย์โบราณ เรียก สินควร คู่กับ ผลควร คือคนมีอำนาจในการปกครองบ้านเมือง อย่างว่า ขอแก่พระยำเกล้าตนประเสริฐสินควร พ่อเอย เฝือข้อยนำคำเสถียรขาบกลอนกลอยน้อม ยังมีภูชัยท้าวเสวยราชเป็นพระยา ธรงนครเป็งจาลโลกลือไทท้าว ประสงค์เจ็ดน้อยทองศรีสายเลือดพระองค์แล้ว ขอพระคึดยืดเยื้อผายเผี้ยนผ่อใกล แด่ถ้อน (สังข์).