ภาษาอีสานมาใหม่ 8131 - 8140 จาก 17431
-
สุกแดด
แปลว่า : ผลไม้ที่ถูกแดดเผาให้สุก. -
สุกก่อนเหิ่ม
แปลว่า : ด่วนทำก่อนที่จะถึงเวลา กล้วยที่ยังไม่แก่ใช้ไฟหรือแก๊สบ่มให้สุก เรียก สุกก่อนเหิ่ม สุกแล้วก็กินไม่อร่อย ภาษากลางว่า ชิงสุกก่อนห่าม. -
สุก
แปลว่า : ห่าม เรียก เหิ่ม พ้นจากห่ามไปเรียก สุก เช่น มะม่วงสุก แตงสุก อย่างว่า สุกอยู่ต้นบ่ปานฝานหัวบ่ม เพิ่นบ่มให้บ่ปานเจ้าบ่มเอา สุกอยู่ต้นบ่ปานฝานหัวบ่ม ย่าบ่มให้บ่ปานใภ้บ่มเอา (กลอน). -
สุ
แปลว่า : ซักเสื้อหรือผ้าวิธีหนึ่ง โดยใช้น้ำร้อนหรือมะกรูด มะนาว เรียก สุเสื้อ หรือ สุผ้า. -
สุ
แปลว่า : เสีย แต่ยังไม่เน่า เช่น มะม่วงสุกงอมแต่ยังไม่เน่า เรียก หมากม่วงสุ แตงโมสุกแต่ยังไม่เน่า เรียก แตงโมสุ สู ก็ว่า. -
สื่อเมือง
แปลว่า : คนกลางที่นำข่าวของมหาชนไปสู่รัฐ อย่างว่า ท้าวฮุ่งไขเงื่อนถ้อยถามหมู่ลุงอาว ผายความยินสื่อเมืองฝูงเหง้า บัดนี้เฮาก็ฟันแมนฮ้ายคลาเวียงสะสว่าง เพิงที่เมี้ยนเครื่องเข้าพลล้านลวดลาย ฮู้รือ (ฮุ่ง). -
สีโห
แปลว่า : คชสีห์ สัตว์ในวรรณคดีอีสานเรื่องสังข์ศิลป์ชัย ตัวเหมือนราชสีห์ แต่ศีรษะเหมือนช้าง อย่างว่า อินทร์ก็ใส่ชื่อน้อยในเลขลานคำ ชื่อว่าสังข์ศิลป์ชัยโลกลือฤทธีกล้า อันว่าบัตราเจ้าจันทานางพี่ ชื่อว่าสีหราชท้าวไทน้อมข่าวขาม (สังข์). -
สีเสียด
แปลว่า : ชื่อพรรณไม้ชนิดหนึ่ง ยางและเปลือกมีรสฝาดขม ใช้เคียวกับหมาก ชื่อแมลงชนิดหนึ่งอยู่ในน้ำ มีปีกและขายาว คล้ายแมงดาแต่ตัวเล็กกว่า. -
สี่
แปลว่า : ยาสีฟันโบราณ เรียก สี่ ใช้กระบอกไม้ไผ่บรรจุแก่นคะยูงเผาไฟ เอาบ้องเสียมทาน้ำมันยางอังที่กระบอกไม้ไผ่ ควันของไม้จะเป็นสีดำ สีดำนี่แหละเรียก สี่ เอาสีดำมาทาที่ฟัน ฟันจะมีสีดำ โบราณถือว่าฟันดำเป็นฟันที่สวยงาม อย่างว่า ยามเมื่อพิเศษแย้มเยาวราชหุมหัว ฮ่อนั้น ขวัญเฮียมโฮมเฮียก ตอมเต็มเนื้อ เล็งที่ทันตาแม้งมหานิลเงาเงี่ยง งามเด ซ้องซุมเกล้าตะเกิงหน้าแข่งเขียว (ผาแดง). -
สี
แปลว่า : ถู ครูด ชัก.