ภาษาอีสานมาใหม่ 8271 - 8280 จาก 17431
-
สังขานต์
แปลว่า : สงกรานต์ นักขัตฤกษ์ขึ้นปีใหม่ วันขึ้นปีใหม่โบราณนับเอาวันขึ้นหนึ่งคำเดือน ๕ เรียก วันสังกาศสังขานต์ คือวันขึ้นปีใหม่นั่นเอง อย่างว่า ฮื่นฮื่นข้าหลายส่ำโยธา เพ็งสมภารทั่วดินแดนฟ้า เถิงเมื่อสังขานต์ขึ้นระดูปีฟ้าใหม่ เมื่อใดทุกประเทศท้าวมาเต้าซู่เมือง (ฮุ่ง). -
สังข์
แปลว่า : ชื่อท้าวสังข์ทอง ในวรรณคดีอิสาน เรื่อง สังข์ศิลป์ชัย สังข์ทอง ศิลป์ชัย และสีโห ทั้งสามนี้เป็นคนที่พระอินทร์ส่งลงมาเกิดในมนุษย์โลกเพื่อปราบยุคเข็ญ อย่างว่า เมื่อนั้นสังข์ทองท้าวอนุชาเสด็จออก ตกกล่อมกลิ้งเหนือผ้าแผ่นคำ หื่นหื่นพร้อมเชียงถ่าวแถมวอน เห็นโฉมศรีหลากตามควรง้อ (สังข์). -
สังข์
แปลว่า : ชื่อหอยชนิดหนึ่ง ทำเป็นเครื่องดนตรีสำหรับเป่า หอยสังข์ที่ใช้เป่าโบราณเรียก แตรสังข์ ใช้ในเทศกาลงานกุศล เช่น แห่นาค แห่กองบวชกองหด แห่เจ้านาย อย่างว่า ฟังยินตุริยาตรย้ายกลองฆ้องกล่อมสังข์ พิณพาทย์ไค้แคนขลุ่ยขานซอ แตรสังข์สูรกล่อมพิณโพนโล้ (สังข์). -
สังกาศ
แปลว่า : ปีเรียก สังกาศ ศักราช ก็ว่า อย่างว่า สังกาศล้ำเข้าเขตสองพัน บ้านเมืองมีความสุขทั่วแดนดินด้าว ชาวเมืองบ้านหลาไนบ่ได้ต่ำ เข้าและน้ำบ่ได้ต่าวตำตัก หลัวแลฝืนบ่ได้ไปดงกว้าง ตัณฑุลาเข้าสาลีบ่มีเปลือก มีแต่เม็ดอ้อยซ้อยสองข้างแค่ทาง (สิริจัน). -
สังกาเล
แปลว่า : เรไร แมลงชนิดหนึ่งที่ร้องส่งเสียงในฤดูแล้ง เรียก สังกาเล แมงง้วง ก็ว่า อย่างว่า ฟังยินกาเลฮ้องฮวบเสียงฉันขลุ่ย เป็ดป่องฮ้องเสมอต้องติ่งคำ (สังข์). -
สังกา
แปลว่า : นกจำพวกนกแก้ว เรียก นกลังกา อย่างว่า เขาแขกแก้วปุนปากสอนเสียง สังกาจิบจาบนันในฮ้าน ก็บ่ฮีไฮฮ้อง เฮเสียงสงัดอยู่ฝูงนี้เจ้าขม่อมป้องปุนเลี้ยงลอบระวัง (สังข์). -
สังกด
แปลว่า : ปรากฏ ดูเหมือน อย่างว่า สังกดคือเห็นหน้าปทุมมาน้อยอ่อน (ผาแดง). -
สัง
แปลว่า : อะไร ทำไม เป็นคำถาม เช่น ทำอะไร ว่า เฮ้ดสัง พูดอะไร ว่า เว้าสัง คิดอะไร ว่า คึดสัง ทำไมถึงทำอย่างนั้น ว่า สังเฮ็ดจังซั้น อิสัง อิหยัง ผิสัง ก็ว่า. -
สักรินทราช
แปลว่า : พระราชาของพระอินทร์ อย่างว่า ผ่อเห็นวันใสซ้ายไปปัจฉิมแสงต่ำพุ้นเยอ สักรินทราชล้ำคนิงเผี้ยนผ่อเห็น (สังข์). -
สักกุณา
แปลว่า : นก (ป. สกุณ) อย่างว่า ฟังยินสักกุณาเค้างอยคอนฮ้องค่อน พุ้นเยอ บางพ่องฮักฮ่วมชู้ชมก้อยเกี่ยวกอย (สังข์).