ภาษาอีสานมาใหม่ 8341 - 8350 จาก 17431
-
สะเดา
แปลว่า : ผักสะเดา ผักชนิดหนึ่ง ใบและดอกมีรสขม ใช้กินได้ เป็นยาป้องกันไข้และแก้ไขได้ดี เรียก ผักสะเดา ผักกะเดา ก็ว่า อย่างว่า อย่าได้ติเตียนเว้าว่าผักกะเดาขมขื่น บาดกินกับลาบก้อยชิหลงย้องว่าดี (ย่า). -
สะเด็น
แปลว่า : กระเด็น อย่างว่า เลือดหลั่งป้านเป็นป่ามไฟแดง ภูธรธรงพระขรรค์ชัยป่ายคอสะเด็นกลิ้ง เลยเล่าดับขันเมี้ยนเสียชิวังมรณาต คีงท่อด้าวดอยน้อยเคลือบคาว (สังข์). -
สะเด็ด
แปลว่า : เสร็จ สิ้น จบ ประชุมเสร็จ เรียก สะเด็ด อย่างว่า สะเด็ดขาบข้อขุนท้าวเลิกลา (กาไก) แต่งหนังสือจบแต่ละตอนหรือจบเรื่อง เรียก สะเด็ด อยา่งว่า วิปปวาสะบั้นสุมุณฑาพลัดพราก สะเด็ดถี่ถ้วนถวายไท้พระยอดคุณ ก่อนแล้ว (สังข์). -
สะดุด
แปลว่า : ตอไม้หรือรากไม้ที่ฝังอยู่ในดิน เมื่อเดินไปมักจะตำเพราะมองไม่เห็น เรียก สะดุด สะดุดฮุดตอ ก็ว่า อย่างว่า อ้ายไปพุ้นอย่าได้ตำสะดุดตอต้องหีนแฮ่กลางทาง อย่าได้ตำสะดุดต้องหีนบางกลางเหล่า ให้เจ้าก้มต่ำหน้าเถิงบ้านจั่งค่อยเงย (ผาแดง). -
สะดุ้ง
แปลว่า : ตกใจกลัว เช่น เมื่อถูกอะไรมากระทบแล้วตกใจกลัว เรียก สะดุ้ง อย่างว่า กูตื่นท้วงทังสะดุ้งสั่นสาย (สังข์) แม่ก็เห็นหน้าเจ้าใจสะดุ้งฮอดผัว (สังข์). -
สะเจา
แปลว่า : ยุ่ง เศร้าโศก เดือดร้อน อย่างว่า หลิงดอกไม้ก้านก่องอินทร์กอง บาก็ยินดีผายฮวดชอนชมช้อน สะเจาใจเจ้าเดินเดียวดั้นเดี่ยว ข้ามขอบด้าวไปหน้าหน่วงหนา (สังข์) สงัดเน่งแท้เทิงข่วงฮมกระสัน โอยโอยอดลวดสะเจาใจม้าง มือพันผ้าผืนแครงครางหุ่ย เยาวะราชเจ้าติ่วช้างเลยเล่าลักหัว (ฮุ่ง). -
สะแงะ
แปลว่า : สะระแหน่ ชื่อผักชนิดหนึ่ง ปลูกไว้ในรางใกล้โอ่งน้ำ ใช้ขี้กะใต้เป็นปุ๋ยงอกงามดี กินกับป่นกับแจ่วกับซุบหน่อไม้ดีนักแล เรียก ผักสะแงะ ผักแวะแงะ ผักซะแงะ ก็ว่า. -
สะงาว
แปลว่า : เลือนราง การพูดให้มองเห็นภาพได้แต่ไม่ชัดเจนพอเลือนลาง เรียก สะงาว อย่างว่า พี่จักเดียงกลอนให้พอสะงาวเห็นเงื่อน คันอยากฮู้เลิ็กตื้นให้ตาเสื้องเบิ่งเอา (บ.). -
สะงาบ
แปลว่า : หายใจทางปาก คนเจ็บป่วยมีอาการหนักจวนจะสิ้นใจ ต้องหายใจทางปาก หรือปลาในหนองน้ำที่งวดลงจนต้องหายใจทางปาก อย่างว่า ฝูงหมู่ปลาน้อยมังกรแกมนาค ฟองฟาดเต้นตายข้อนสะงาบเงย (สังข์). -
สะง้า
แปลว่า : ชื่อเห็ดชนิดหนึ่ง ดอกใหญ่ หลังดำ รสอร่อยแต่เบื่อเมา อย่างว่า เห็ดดอกใหญ่สะง้าหลังดำ มันเคยทำคนตายหลายเทื่อ คันบ่เชื่อให้เจ้าลองดู (บ.).