ค้นหา "หล่า" 81 - 90 จาก 196
-
ผีพึ้ม
แปลว่า : ผีเฝ้าภูเขา ภูเขาใหญ่มักมีของมีค่า เช่น แร่เงิน แร่ทอง แร่เหล็ก เพชร พลอย ถ้าปล่อยไว้ไม่มีคนรักษาสิ่งของเหล่านั้นก็จะหมดไป เจ้าป่าจึงให้ผีป่ามาดูแลรักษา ผีที่ตั้งนี้ชื่อ ผีพึ้ม คือผีเฝ้าภูเขา ใครมาขุดค้นทำลายของเหล่านั้นก็จะถูกผีพึ้มทำร้ายได้. -
กฎวัด
แปลว่า : ระเบียบที่ชาววัดร่วมกันตั้งขึ้นเรียก กฎวัด เป็นกฎเฉพาะ ไม่เกี่ยวกับวัดอื่น เช่น ระเบียบทำวัตรสวดมนต์ ระเบียบการศึกษาเล่าเรียนระเบียบการบำเพ็ญธรรมกรรมฐาน กฎเหล่านี้อำนวยความสะดวกให้ชาววัดเมื่อถึงเวลาแล้วไม่ต้องปลุกเตินเอิ้นป่าวกันเพราะระเบียบได้ระบุไว้แจ้ง -
ก้นคุ
แปลว่า : ก้นต่า, ก้นสอบ, ก้นไซ, ก้นบุง, ก้นกะติบ, ก้นแอบ, ก้นแอ่ง, ก้นอุ, ก้นหม้อ, ก้นไห สารพัดก้นซึ่งก็หมายถึงข้างล่าง หรือส่วนสุดของสิ่งเหล่านั้น. -
ผายเผี้ยน
แปลว่า : ทุกหมู่ ทุกเหล่า อย่างว่า วอนเทพไท้ผายเผี้ยนโผดผาย (สังข์). -
กระกูล
แปลว่า : ตระกูล, เชื้อ, สาย, เหล่า, กอ, เผ่าพันธุ์เรียก กระกูล สกุล ตระกูล ก็ว่า อย่างว่า พระยานาคน้าวกลอนถี่ถามดู กุมารมาแต่ใดเถิงข้อย นั่นเด จักว่าเป็นแนวเชื้อกะกูลนามในทีปใดเด เจ้าพ่อทรงเดชได้เดินดั้นฮอดเฮา นี้นา (สังข์) . -
กลิ้งกลางดง
แปลว่า : ชื่อปริศนาข้อหนึ่ง ซึ่งคนโบราณผูกขึ้นถาม ใครตอบได้ก็ถือว่าเป็นคนเฉลียวฉลาด การถามตอบเป็นปริศนานี้ คนโบราณอีสานถือเป็นกรณียกิจ อย่างว่า กลิ้งกลางดง จงกงกลางเหล่า เอ้าเพ้ากลางเฮือน เด๋เด้งกลางชาน สูว่าแม่นหยัง (ปัญหา) -
กว้าน
แปลว่า : ศาลากลางบ้าน, หอประชุม สถานที่เหล่านี้เป็นที่สาธารณะใช้ประโยชน์ร่วมกันของคนในบ้าน ถ้าจะปลูกเรือนโบราณห้ามไม่ให้ปลูกใกล้ เพราะเป็นที่พลุกพล่านไม่มีความสงบ อย่างว่าปลูกเฮือนอย่าใกล้กว้าน ปลูกฮ้านอย่าใกล้หนทาง บ่อนเข็ดขวางอย่าได้ไปต้อง ถือว่าคะลำแล. -
กอง
แปลว่า : พวก, หมู่, เหล่า พวกบริขารบริวารที่จัดไว้เพื่อทำบุญเรียกกองบุญ เช่น กองบวช กองหด กองอัฐะ กองกฐิน กองผ้าป่า กองบัง เรียก กอง. -
กะแจะ
แปลว่า : แป้ง, ผงขมิ้น, ผงจันทน์ สิ่งเหล่าคนโบราณทำไว้เพื่อทาผิว ทาหน้าเรียก กะแจะ ถ้าทำด้วยผงจันทน์เรียก กะแจะจันทน์ ชื่อแขวงหนึ่งในประเทศเขมรอยู่ติดกับแขวงจำปาศักดิ์ประเทศลาว. -
กะด้าง
แปลว่า : แข็ง เช่นมือหรือเท้าแข็ง เพราะถูกอากาศหนาว อย่างว่า พระกาโยเหลืองหล่าตนตายกระด้าง (สังข์).