ภาษาอีสานทั้งหมด 10361 - 10370 จาก 17431
-
อด
แปลว่า : กลั้น ทน ทนทำดู อย่างว่า อดสาเลี้ยงควายโซไว้ถ้าห่า บาดห่ามาฮอดแล้วจั่งวางถิ้มให้ห่ากิน (ผญา) ลองดู เรียก อดลอง อย่างว่า อดเจ้าลองชิมส้มหมากนาวสีหวานเว่อ ต้นต่างต้นมันชิส้มต่างกัน (ผญา) ลองกิน เรียก อดกิน อย่างว่า อดสาเยื้อนกินขิงต่างข่า อดสาเว้าผีบ้าซามพ้อผู้ดี (ผญา) ลองทำดู เรียก อดทะแนม อย่างว่า อดทะแนมว่าแต่เจ้าทะแน้ม พี่ชิแต้มนำเจ้าคู่ลาย (ผญา). -
อน
แปลว่า : พูดกันเสียงดัง เรียก อน. -
อ้น
แปลว่า : ชื่อหญ้าชนิดหนึ่ง เกิดตามไร่หรือสวนร้าง มีดอกเป็นปม เรียก หญ้าขี้อ้น อย่างว่า หนามฮกกะชิหม้น หนามสนกะชิผ่า ป่าขี้อ้นตันหน้าชิค่อยถาง (กลอน). -
อ้น
แปลว่า : ดินที่กองกันสูง เรียก ดินอ้น อย่างว่า จอมปลวกอ้นขุดก่นเป็นโพน แม่นชิเป็นโพนสูงชั่วไกลเห็นแจ้ง คันบ่มีสาขาไม้ใบเขียวปกห่อ ก็บ่ดูอาจแท้โพนนั้นเปล่าแปน (กลอน). -
อ้น
แปลว่า : ชื่อสัตว์กัดแทะชนิดหนึ่ง รูปร่างคล้ายคุ่น ขนเป็นสีดอกเลา แต่ตัวใหญ่กว่าตุ่น เรียก อ้น อย่างว่า หนูกินกล้วยปะขวยให้ตุ่น มักเพิ่นพุ้นมาเฮื้องใส่เฮียม (ผญา). -
อนง
แปลว่า : นาง นางงาม นง ก็ว่า อย่างว่า ปานนี้นงนางน้องคองอวนหรือว่าบ่ (กลอน). -
อนตาย
แปลว่า : อันตราย เรียก อนตาย อันตรายคือสิ่งที่น่ากลัวมี ๔ อย่าง ราชภัย อนตายที่เกิดแต่พระราชา โจรันตราย อนตายที่เกิดแต่โจร อัคยันตราย อนตายที่เกิดแต่ไฟ อุทกันตราย อนตายที่เกิดแต่น้ำ อย่างว่า ก็บ่มีโพยต้องอนตายบังเกิด (กา) อนตายเต็งคอบคุงคือน้ำ (สังข์) คึดฮุ่งฮู้ลืมเพศหลงโฉม มัวอนตายเดือดแดทวงท้น ยินเคืองแค้นฮมมโนค้อยคั่ง ทุกพระเนตรล้นในหน้าอยู่วอน (ฮุ่ง). -
อนนต์
แปลว่า : ชื่อปลาชนิดหนึ่ง โบราณว่าปลาตัวนี้ใหญ่มาก มันหนุนโลกไว้ เรียก ปลาอนนต์ อานนต์ ก็ว่า อย่างว่า อนนต์กลืนกินหางแม่มันเมาไหม้ (ลึบ). -
อนันต์
แปลว่า : มากล้น ไม่มีที่สิ้นสุด อย่างว่า ฮักอ่อนเจ้ามีเปิดเป็นยาม แท้แล้ว มีใช่การกุมแขวนหม่อมชิไปเป็นข้า นครคนแคล้วไกลกันอนันต์โยชน์ ยังจักเห็นหน้าน้อยกูซ้ำซื่อรือ นั้นเด (สังข์). -
อนันตริยกรรม
แปลว่า : กรรมที่มีโทษหนักที่สุด ห้ามสวรรค์ห้ามนิพพาน ตกนรกหมกไหม้หาระหว่างมิได้ อนันตริยกรรมมี ๕ อย่าง คือ ฆ่าพ่อ ฆ่าแม่ ฆ่าพระอรหันต์ ทำสงฆ์ให้แตกจากกัน ทำโลหิตุบาท (ป.).