ภาษาอีสานทั้งหมด 10351 - 10360 จาก 17431
-
อ
แปลว่า : เป็นพยัญชนะพวกอักษรกลาง ใช้เป็นพยัญชนะตัวต้นได้อย่างตัวอื่นๆ เช่น อา อก องค์ และใช้นำพยัญชนะเดี่ยวได้อย่างอักษรกลางอื่นๆ เช่น อนึ่ง องุ่น แอร่ม และใช้นำตัว ย. ให้เป็นเสียงอักษรกลาง แต่นิยมใช้อยู่ ๔ ตัวคือ อย่า อยู่ อย่าง อยาก และใช้เป็นเครื่องหมายรูปสระ ออ เช่น กอ ขอ และสระประสมกับเครื่องหมายสระ เอือ เออ เช่น เถือ เธอ และใช้เป็นตัวเคียงสระ อือ เช่น คือ มือ. -
อกรรมกิริยา
แปลว่า : กิริยาที่ไม่ต้องมีกรรมรับ เช่น ยืน เดิน นั่ง นอน (ส.). -
ซองตอนงัว
แปลว่า : ช่องแคบ ช่องแคบที่ทำไว้เพื่อตอนวัว -
อกุศลกรรม
แปลว่า : ความชั่วร้าย โทษ บาป (ป. อกุสลกมฺม). -
อกุศลกรรมบถ
แปลว่า : ทางแห่งความชั่ว ทางบาป มี ๑๐ อย่าง คือ เกิดแต่กาย เรียก กายทุจริต ๓ ได้แก่ฆ่าสัตว์ ลักทรัพย์ ประพฤติผิดในกาม เกิดแต่วาจา เรียก วจีทุจริต ๔ ได้แก่พูดเท็จ พูดส่อเสียด พูดคำหยาบ พูดเพ้อเจ้อ เกิดแต่ใจ เรียก มโนทุจริต ๓ ได้แก่โลภอยากได้ของคนอื่น ปองร้ายเขา เห็นผิดจากคลองธรรม เรียก อกุศลกรรมบถ (ป. ส.). -
อ้ง
แปลว่า : อุ้ง เนื้อขาส่วนบน เรียก อ้งขา ส่วนกลางของฝ่ามือและฝ่าตีน เรียก อ้งมือ อ้งตีน. -
อ้ง
แปลว่า : เป็นหัวหน้า เป็นใหญ่ ยกย่องให้เป็นใหญ่ เรียก เป็นอ้ง อย่างว่า พี่บ่มีประโยชน์ด้วยเป็นเหยื่ออาหาร พี่จักปุนเป็นองค์เอกโทนธรรม์อ้าง แม้นจักมีสาวเชื้อในปรางค์แสนหมื่น พี่บ่อยมยกขึ้นเป็นอ้งเอกโทน แท้แล้ว (สังข์) ตัวหนึ่งลือเกียรติ์กล้าเพชไพคุมหมู่ ให้อยู่อ้งสามล้านเขื่อนแข็ง (สังข์) ให้อยู่อ้งถือข้าข่มพล (กา). -
องคุเลส
แปลว่า : นิ้วมือ อย่างว่า ผู้กั่นแก้วไกลแกว่งแพนคำ กินรีในหิมวันต์ว่างามเพิงเพี้ยง คือดั่งสรพลเกี้ยวกำนันเกากอด องคุเลสนิ้วกลมส้วยส่องแหวน (ฮุ่ง). -
องอาจ
แปลว่า : กล้าหาญ ผึ่งผาย สง่า อย่างว่า นางก็คึดฮ่ำฮู้คณิงถี่ถามดู ภูมีมาแต่ใดเถิงข้อย เจ้านี้เป็นแนวเชื้อกษัตราองอาจใดนั้น เมื่อนั้นซะซ่อนหน้าไขแจ้งบ่บัง (สังข์). -
อจินไตย
แปลว่า : ไม่ควรคิด คิดไม่ถึง สิ่งที่ไม่ควรคิด คือถ้าคิดเลยเถิดไปก็จะกลายเป็นบ้า คือ พุทธวิสัยของพระพุทธเจ้า ๑ ฌานวิสัยของผู้ได้ฌาน ๑ ผลแห่งกรรม ๑ ความคิดเรื่องโลก ๑ (ป. อจินฺเตยฺย) อย่างว่า หากพี่น้องเล็งราชอจินไตย เล็งช่วงสมคามงูเง่าตายเต็มด้าว วิสัยนี้ปานพรหมภายโลก ใต้แหล้งหล้าใดบ้างบ่มี เจ้าเอย (สังข์).