ภาษาอีสานทั้งหมด 1271 - 1280 จาก 17431
-
กระถิน
แปลว่า : ชื่อพรรณไม้ชนิดหนึ่ง มี ๒ อย่าง คือ กระถินบ้านและกระถินป่า กระถินบ้านมีฝักบางๆ เป็นพวง ใบและฝักใช้กินเป็นอาหารได้ เรียก กระถินบ้าน กระถินป่าดอกสีเหลือง ฝักกลมมีกลิ่นเหม็น ฝักใช้ปิ้งไฟ ทำน้ำมนต์หรือทำยา เรียก กระถินป่า หมากส้มป่อย ก็ว่า. -
กระโถน
แปลว่า : ภาชนะรองบ้วนน้ำลายน้ำหมาก เรียก กระโถน สะโถน เงี้ยง ก็ว่า อย่างว่า หมาหวงก้างกระโถนเทเขาถอก บาดได้กินซากก้างลืมเชื้อชาติโต (ภาษิต). -
กระทง
แปลว่า : ภาชนะเย็บด้วยกาบกล้วย สำหรับใส่เครื่องสังเวย มี ๓ ชนิด คือกระทงหน้าวัว รูปสามเหลี่ยม สำหรับสังเวยเทวดาหรือผีทั่วไป กระทงเก้าห้อง รูปสี่เหลี่ยม สำหรับสังเวยพระเคราะห์ทั้งเก้า กระทงสี่เหลี่ยม สี่ห้อง สำหรับสังเวยท้าวจตุโลกบาล เรียก กระทง โทง ก็ว่า. -
กระทง
แปลว่า : เครื่องจับปลา ทำด้วยกาบกล้วย เย็บติดกันเป็นแพ ภายในใส่ขี้เถ้า ลากไปบนน้ำ เพื่อให้ปลากระโดดเข้า เรียก กระทงไล่ปลา โทง ก็ว่า. -
กระทง
แปลว่า : ภาชนะบรรจุเครื่องบูชา ทำด้วยกาบกล้วยหรือวัตถุต่างๆ สำหรับลอยน้ำ ปล่อยในเทศกาลเดือนสิบสอง. -
กระทง
แปลว่า : ภาชนะเย็บด้วยใบตองกล้วย สำหรับใส่ของขาย เช่น กระทงพริก กระทงเกลือ เป็นต้น. -
กระทวย
แปลว่า : ไม้เท้าแขนที่ทำเป็นรูปนาคสะดุ้ง สำหรับค้ำยันข้างนอกฝา เพื่อให้อาคารบ้านเรือนมั่นคง การทำปราสาท โบสถ์ วิหาร สมัยโบราณมักทำให้พื้นสูงต้องเอาไม้กระทวยนี้มาเป็นแขนค้ำยันไว้ข้างนอกฝาตรงเสาทุกต้น ไม้นี้มีลักษณะอ่อนช้อยจึงเรียกไม้กระทวย ไม้วันทวย ไม้คันทวย ก็ว่า -
กระทา
แปลว่า : ชื่อนกชนิดหนึ่ง มีขนลายเป็นจุดๆ อย่างว่า อย่าได้วิวาทฮ้ายเห็งเบียดเบียนกัน คำกูสอนใส่ใจจำไว้ ฝูงนั้นกระทาทองไท้ยูงขัวเขาค่อ จิบจาบจ้อยคณาขุ้มขาบเขียว (สังข์). -
กระท้าง
แปลว่า : ชื่อสัตว์ป่าชนิดหนึ่ง รูปร่างคล้ายกิ่งก่า แต่ตัวใหญ่กว่า สีเหลืองปนแดง เรียก กระทาง กระท้าง ก็ว่า อย่างเหมือยหมีเหม้นกระทางปอมแลนลิ่นขี้โกะยาบแย้คณาเจี้ยมก่างตอง (สังข์). -
กระทาชาย
แปลว่า : คนผู้ชาย กระไทชาย ก็ว่า หมายถึงผู้ชายธรรมดา หรือคนทุกข์จนค่นแค้น ก็เรียก กระทาชาย เช่น กระทาชายผู้นำดอกบัวไปถวายมาลัย.