ภาษาอีสานทั้งหมด 2241 - 2250 จาก 17431
-
เกื่อย
แปลว่า : ตักน้ำเรียก เกื่อยน้ำ แก้ไขเหตุร้ายให้กลายเป็นดีเรียก เกื่อย อย่างว่า รือจักปุนเกื่อยให้หายบ้าบ่เป็นแลเด (สังข์) แม้นว่าบาปหมื่นชั้นเชิญให้เกื่อยไกล แต่ถ้อน (กา). -
แก
แปลว่า : สะแก ชื่อพรรณไม้ชนิดหนึ่ง ลำต้นมีหนาม ชอบเกิดในป่าโปร่งและใกล้ แม่น้ำ ใช้ปลูกครั่งได้ เรียก ต้นแก แจ ก็ว่า บ้านที่เอาชื่อต้นไม้นี้ไปตั้ง เรียก บ้านแกก็มี. -
แก่
แปลว่า : เฒ่า, นาน คนที่เกิดนานเรียก คนแก่ อย่างว่า ย่านี้เถ้าแก่แล้วเนื้อเหี่ยวหนังยาน หูตาเสียบ่คือยังน้อย ตีนมือเศร้าตนโตเหลืองหล่า ตาบ่แจ้งหูนั้นกะบ่ใส (ย่า). -
แก่
แปลว่า : ใหญ่, มีอำนาจ, มีวาสนา อย่างว่า ทั้งสองข้างหิมพานต์ขงเขตเฮานี้ ใผบ่มีแก่แท้เสมอด้ามดั่งเดียว (เชตพน). -
แก่
แปลว่า : ลาก, เข็น ลากเกวียนเรียก แก่เกวียน อย่างว่า เฮือคาแก้งเกวียนเห็นให้เกวียนแก่ บาดห่าฮอดแม่น้ำเฮือชิได้แก่เกวียน (ย่า). -
แก้
แปลว่า : ทำให้คลายจากลักษณะที่แน่นที่ติดขัดหรือที่เป็นเงื่อนเป็นปมอยู่เรียก แก้ ปด ก็ว่า เมื่อเป็นไข้หายามารักษา เรียก แก้ไข้ บนบานสิ่งศักดิ์สิทธิ์ แล้วนำเครื่องไปบูชาเรียก แก้บ๋า หาทนายว่าความแทนเรียก แก้ต่าง แก้ตาง ก็ว่า. -
แกกแซก
แปลว่า : ต้นไม้ที่ตายเปลือกหลุดออกหมดเหลือแต่แก่น เรียก แก่นแกกแซก หล้อนแกกแซก ก็ว่า. -
แกง
แปลว่า : ชื่ออาหารมีน้ำจำพวกหนึ่ง มีหลายชนิด ชนิดที่มีน้ำพอดี เรียก แกงธรรมดา แกงผสมหลายอย่างเรียก แกงซั้ว แกงสงฆ์ แกงชนิดมีน้ำน้อย เรียก แกงอ่อม อย่างว่า คันซิเอาะอ่อมจ้ำอย่าได้ใส่น้ำหลาย มันชิใสแจงแลงบ่เป็นตาจ้ำ (ย่า) -
แกง (นก)
แปลว่า : นกเงือก ชื่อนกชนิดหนึ่ง จำพวกนกกดและนกกะโดก เรียก นกแกง อย่างว่า นกกดแลนกแกง ชุมแซงแลคอก่าน ห่านฟ้าแลตะหลุม (เวส) ฝูงนั้นแกงกดเอี้ยงอำพาโพนโดก เปล้าป่าวไม้ลอลั้วบ่างบน (สังข์) -
แก่ง
แปลว่า : น้ำนองท่วมไปหมด เรียก น้ำแก่ง อย่างว่า อุ่มทุ่มเจ้าผู้เข้านาทาม ปีบ่แล้งหมายชิเอาเกวียนแก่ ถืกปีน้ำท่วมหัวล้านกะบ่ปาน (บ.) ลานน้ำในแม่น้าหรือทะเลเรียก แก่งหรือแปว อย่างว่า ท้าวเผ่นเท้ากลางแก่งแปวสมุทร (กา.)