ภาษาอีสานทั้งหมด 2377 - 2386 จาก 17431
-
ขมิ้น
แปลว่า : ชื่อว่านชนิดหนึ่ง สีขาว ยางสีขาว ใช้เป็นว่านคงฟันแทงไม่เข้า เรียก หว้านขี้มิ้นขาว. -
ขมุ
แปลว่า : ชื่อชนชาวเขาเผ่าหนึ่ง เรียก ขมุ อาจจะเป็นเผ่าข่าหรือขอม อย่างว่า บัดนี้จักกล่าวเถิงขุนลางผู้ขอมภูเขาก่ำก่อนแล้ว มันก็จักแจ่มเจ้านางอั้วหมั่นมา มันก็หามาได้กวางฟานเนื้อป่า เทียวส่งเจ้าตนล้ำแม่เมือง (ขูลู). -
ขมุด
แปลว่า : ชื่อพรรณไม้ดอกชนิดหนึ่ง ต้นเล็ก ดอกขาวหอม เรียก ดอกขมุด อย่างว่า มีทังดอกเกดแก้วทองเทศขมุดขาว ขุมฟูมเครือก่ายกอแกมก้าน (ขุนทึง). -
ขมุย
แปลว่า : ศัตรู, ขโมย ศัตรูเรียก ขมุย อย่างว่า เหตุว่าศัตรูเค้าขมุยมันมีมาก แฮงฮู้เข้าสู่เงื้อมสะกอยหั้นแห่งกา (สังข์). -
ขโมย
แปลว่า : ผู้ลักสิ่งของเรียก ขโมย กะโมย ก็ว่า. -
ขยม
แปลว่า : ข้า, บ่าว อย่างว่า ขยมหยั่งบารมีกั้นไสยานิทเน่ง มานั้น (ลึบ). -
ขยาย
แปลว่า : กระจาย, แก้, คลี่ อย่างว่า เมื่อนั้นพายคลี่ถ้อยถนอมสั่งนางเมืองกูจักเมือขาชายสู่โฮงพระยาอ้าย (ฮุ้ง) ขยายหัวหญ้ามามุงบ่อนฮั่ว หยับเคี่ยนเข้ามาใกล้จอดกัน (บ.). -
ขรม
แปลว่า : อึกทึก, เอ็ดอึง การเสกมนต์เสียงเอ็ดอึง เรียก เสียงขรม อย่างว่า เป็นเหตุให้ตามืดฟางฟุบ กุมภัณฑ์ขรมอ่านมนต์โอมแก้ ยามนั้นศิลป์ชัยท้าวทั้งสังข์สองอ่อน เสด็จล่วงเข้าเถิงคุ้มข่วงมาร (สังข์). -
ขรรค์
แปลว่า : ดาบด้ามสั้น ชื่อดาบชนิดหนึ่ง มีคมสองข้าง ตรงกลางทั้งสองข้างเป็นสันเล็ก คล้ายหอก เรียก ขรรค์ ขรรค์ชัย ก็ว่า อย่างว่า มันก็ทวนขรรค์ชัยส่องกุมกำด้ำ (ฮุ่ง) กับทังพระขรรค์แก้วอาคมศาสตรเพท (กา). -
ขลัง
แปลว่า : ขัง, อัดอั้นตันใจ ขลัง แผลงมาจากขัง อย่างว่า ยังเล่าคึดฮอดน้องขลังขอดในมโน (สังข์).