ภาษาอีสานทั้งหมด 4871 - 4880 จาก 17431
-
โดม
แปลว่า : ลำน้ำ ห้วย (ส่วย โตม). -
โดย
แปลว่า : นำมา ทำตาม อย่างว่า อำนาจเขี้ยวโดยน้อมส่วยสิน (กา) นำนางเชียงซู่เมืองโดยน้อม (กา). -
โดย
แปลว่า : เหมือน คือ ใสเหมือนดาวเรียก โดยดาว อย่างว่า ช้างเครื่องเค้างาเฮื่อโดยดาว (กา) คือปลวกเรียก โดยปลวก อย่างว่า โยธาล้นเหลือดินโดยปลวก (กา) เหมือนรัง เรียก โดยรัง คืองิ้วเรียก โดยงิ้ว อย่างว่า ผาขำเขินขาดไปโดยงิ้ว (กา). -
โดย
แปลว่า : ข้าน้อย ครับ ขอรับ กระผม เป็นคำรับเมื่อผู้ใหญ่พูดหรือสั่ง เรารับว่า โดยข้าน้อย โดยข้อยน้อย ก็ว่า. -
ได
แปลว่า : มือ (ข.). -
ได้
แปลว่า : ได้มา ตกมา อย่างว่า ได้เมียสาวปานได้งัวซาวแม่ ได้เมียแก่ปานได้แม่ซาวคน (ภาษิต) ได้กินว่าดี ได้สี้ว่าม่วน ได้ยินย้อนผี ได้สี้ย้อนฝัน (ภาษิต). เป็นคำช่วยกริยาบอกอดีต เช่น ได้เฮ็ดได้ทำ ได้เว้า อนุญาต เช่น กินได้ นอนได้ ไปได้ สามารถ มีความสามารถ เช่น เว้าได้ อ่านได้ เขียนได้. -
ตก
แปลว่า : พลัดตก หล่นจากที่สูงเรียก ตก ฝนลงเรียก ฝนตก ตะวันลับเรียก ตาเว็นตก สะดุ้งโดยไม่รู้ตัวเรียก ตกใจ ตกจนใช้การไม่ได้ เรียก ตกเสีย อย่างว่า ตกไม้ตกเสีย ตกเมียตกได้ (ภาษิต). -
ตก
แปลว่า : ไป ไปถึง ไปถึงเรียก ตก อย่างว่า ตกแห่งห้องเมืองกว้างยักษา (กา) ลือนาถไท้ธรงผนวชลีลา เดินเดียวตกต่างเชียงชาวแย้ ยังเล่าผากฎแจ้งจำปานัคเรศ เมืองใหญ่ใต้ลุ่มฟ้าพันท้าวทอดทอง (สังข์). -
ตกกล้า
แปลว่า : หว่านเมล็ดข้าวเปลือกลงในนาเรียก ตกกล้า อย่างว่า บุญหัวบ่เคยตกกล้า ตกสามตาได้กล้าสามหน่อ กระต่ายหม้อกินได้หน่อเดียว (กลอน). -
ตกกะเทิน
แปลว่า : ตกลงใจ ลงได้ทำ ตกลงใจว่าจะทำอะไรต้องทำให้สำเร็จ ไม่สำเร็จไม่ยอมเลิก อย่างว่า ตกกะเทินได้เว้าชิหมายเอาเป็นคู่ แม้นชิมีหมื่นชู้อวนข้อยบ่ไล ชิละปล่องไซไขปล่องลอบมอบให้เกลี้ยงภายพี้ผู้เดียว (กลอน).