ภาษาอีสานทั้งหมด 8273 - 8282 จาก 17431
-
รือ
แปลว่า : เป็นคำประกอบกับประโยคคำถามว่า รือ หรือ ก็ว่า อย่างว่า ตามช่างไว้มันปลูกเป็นหลัก ว่าจักขืนคำรือห่อนเป็นปางนี้ เมื่อนั้นกุมภัณฑ์น้าวถนอมนางในอาสน์ คือคู่ไฟพ่างเผิ้งผายใกล้ล่ามไหลแท้แล้ว (สังข์). -
รุกขา
แปลว่า : ต้นไม้ อย่างว่า ผ่อเห็นฟ้าสว่างแจ้งจันทร์ฮุ่งฮาวเขา พุ้นเยอ เสียงนันในนครหลวงดั่งดินดาซ้าย รุกขาไม้ลมพานค้อมควี่ เดือนด่วนค้ายคลาข้อนขอบเสมร (สังข์). -
รุงรัง
แปลว่า : ไม่เป้นระเบียบ ยุ่งเหยิง อย่างว่า ค้อมว่าสองกล่าวแล้วท้าวทอดเนานอน ฟังยินเค็งเค็งชาวนาคาป่าวกันมาล้อม ในนครล้นรุงรังล้านส่ำ เขาก็เพินพ่นน้ำลายฮ้อนเฮ่งไฟ (สังข์). -
เร่ง
แปลว่า : รีบ บังคับให้เร็ว บอกเตือนให้รีบปฏิบัติ อย่างว่า พระบาทย้ายจากช้างเสเนศเชิญเสด็จ พราหมณ์ทวนเถิงลินคำสถิตย์อาส์นเทิงกองแก้ว เมื่อนั้นนายจำต้องเภรีเค้าคื่น สมณ์ใหญ่ย้ายกระออมแก้วเร่งลง (สังข์). -
เร็งโญ
แปลว่า : พระเจ้าแผ่นดิน พระราชา เร็งโญ เพี้ยนมาจากคำว่า ราชา อย่างว่า เลยเล่าพรากที่นั้นทูลทอดเร็งโญ อาการเห็นเพทภัยพระองค์ใบ้ ดั่งข้าพิจารณ์แจ้งในกงถ้วนถี่ หกพี่น้องดีด้วยท่านบน เจ้าเอย (สังข์). -
เรไร
แปลว่า : ชื่อแมลงชนิดหนึ่ง ตัวใหญ่กว่าขักจั่นเล้กน้อย ตัวสีน้ำตาล เรียก เรไร อย่างว่า เรไรฮ้องในดงเสียงส่ง (กา). -
เริง
แปลว่า : บันเทิงใจ อย่างว่า มือนวดน้าวนมน้องบีบเริง (กา). -
โรคาพาธ
แปลว่า : ความเจ็บไข้. -
ฤ
แปลว่า : เป็นคำที่มาจากภาษาสันสกฤต เมื่อนำมาใช้ในภาาาอีสาน ถ้าใช้ตัว ฤ ออกเสียงเป็นสระอิ เช่น คำว่า พฤกษา อ่าน พิกษา เพี้ยนเป็น พิชสลา อย่างว่า ฟังยินฮว่านฮว่านฟ้าฮ้องเง่าระงมฝนพุ้นเยอ วาโยเผลียงล่วงควันคุงด้าวพิชสลาเสี้ยวแสนกอกางกลีบ ระดูพีชพร้อมเพ็งถ้วนเถื่อนแถว -
ฤา
แปลว่า : เป็นคำมาจากภาษาสันสกฤต เมื่อนำมาใช้ในภาาาอีสาน ถ้าใช้ฤษี หรือ ฤาษี ก็ใช้ รัสสี แทน อย่างว่า ยามเมื่อพราหมโณเถ้าเดินไพรไปฮอด มันก็ขอจอดยั้งรัสสีเจ้าแวะเซา เถ้าก็ก้มขาบไหว้ชุลีนอบบังคม ทูลธรรม์ยำกล่าวกลอนแถลงต้าน (เวส-กลอน).