ภาษาอีสานทั้งหมด 8916 - 8925 จาก 17431
-
วิ่น
แปลว่า : ตกใจ กลัวเกรง อย่างว่า ฝันว่าข้าต่างด้าวเดินฮอดเฮียงสาร สีสันคือดั่งโขนเขาแต้ม จาระจาเข้มคำฟุนซึกซาก ภูวนาถน้อยใจวิ่นหว่ากลัว (สังข์). -
วินชม้อย
แปลว่า : อาการหน้ามืดตาลายแล้วล้มสลบลง เรียก วินชม้อย อย่างว่า นางกษัตริย์เจ้าโลเลลืมเพศ คึดจักทูลสั่งเจ้าวินชม้อยท่าวลง พระเศียรสบเท้าธรณีทอดท่าว ตากระด้างนางเจ้าเล่าแข็ง จอมแพงล้มเหมิดลมมรณาต ใจขาดเมี้ยนนอนกลั้วฝุ่นดิน แท้แล้ว (เวส-กลอน). -
วินาศกรรม
แปลว่า : การลอบทำลายหรือเผาผลาญทรัพย์สินของศัตรู. -
วินิจ
แปลว่า : ตรวจตรา พิจารณา. -
วิบาก
แปลว่า : ผล ผลแห่งกรรมดีกรรมชั่วอันทำไว้ก่อน (ป.ส. วิปาก) อย่างว่า ปางเมื่อวิบากกั้งคือเมฆมัวฝน บัดนี้ปาปังหายพ่อคนิงมโนแจ้ง ก็จิ่งวางหนห้องหอมพลเดินดุ่ง นำเหนี่ยวเจ้าทังห้าพ่อเมือ แท้แล้ว (สังข์) บัดนี้วิบากต้องตีให้ห่างไกล (กาไก). -
วิปโยค
แปลว่า : ความพลัดพราก ความจากกัน วิโยค ก็ว่า อย่างว่า แสนจักวิโยคผู้ถือล้านง่วมเหงา (กาไก) จิ่งได้วิโยคฮ้างฮามแก้วแม่คีง (ผาแดง) จักได้วิโยคฮ้างฮามห้องข่วงอินทร์ก่อนแล้ว (สังข์) (ป.). -
วิปวาส
แปลว่า : การพลัดพราก การจากไป การไปอยู่ที่อื่น (ป.) อย่างว่า สองกล่อมกลิ้งรัตนาสน์เฮียงฮส เสนหาฮักลวดลืมเมืองบ้าน วิปวาสะบั้นสุมุณฑาพลัดพราก เสด็จถี่ก้วนถวายไท้พระยอดคุณ ก่อนแล้ว (สังข์). -
วิปัสสนากรรมฐาน
แปลว่า : อุบายเรืองปัญญาเมื่อเจริญสมถกรรมฐานแล้ว กิเลส ๓ จะลดน้อยถอยลง แต่ก็ไม่หมดสิ้นไปจากใจ ต้องเจริญวิปัสสนากรรมฐานต่ออีก คือ ยกขันธ์ ๕ อายตนะ ๑๒ ธาตุ ๑๘ อินทรีย์ ๒๒ อริยสัจ ๔ ปฎิจจสมุปบาท ๑๒ ขึ้นมาพิจารณาอีก จนให้เห็นขันธ์ ๕ เป็นอนิจจัง ทุกขัง อนัตตา เกิดนิพพิทาความเบื่อหน่าย วิราคะหายความกำหนัด วิมุตติความหลุดพ้น วิสุทธิความหมดจดกายและจิต ถึงที่สุดแห่งทุกข์ คือ พระนิพพาน กิเลส ๓ คือ ราคะ โทสะ และโมหะไม่เกิดอีก. -
วิภู
แปลว่า : ผู้ครอง พระเจ้าแผ่นดิน (ป.ส.). -
หนาวจ้อย
แปลว่า : รู้สึกเย็นจัด เรียก หนาวจ้อย อย่างว่า กินปลาอย่าได้กินไส้ตับไตปอดหย่อ คันแม่นกินฮอดท้องชิหนาวจ้อยจ่อยโซ ให้กินแต่โตโข้โหล้ตับไตไว้ให้ย่า ย่านี้เถ้าแก่แล้วกินได้ซู่แนว นั้นแล้ว (ย่า).