ภาษาอีสานหมวด "ก" 1501 - 1510 จาก 1872
-
โก่ม
แปลว่า : ชื่อปลาชนิดหนึ่ง หลังค่อมคล้ายสันพร้า เรียก ปลาโก่ม ปลาฮ่างพร้า ก็ว่า. -
โก่ย
แปลว่า : ชื่อพรรณไม้เถาชนิดหนึ่ง ผลเป็นพวงคล้ายองุ่น เรียก หมากโก่ย เพราะมีรสเปรี้ยว เรียก หมากส้มโก่ย ก็ว่า. -
โก้ยโก้ย
แปลว่า : อาการเดินของคนขี้เกียจ เรียก ย่างโก้ยโก้ย ถ้าทำงานเรียก เฮ็ดก้อยก้อยกักกัก. -
โกศ
แปลว่า : โลงใส่ศพ ที่สำหรับบรรจุศพของคนธรรมดา เรียก โลง ถ้าบรรจุศพของพระราชามหากษัตริย์หรือเจ้านายชั้นสูงเรียก โกศ อย่างว่า ให้ฮีบชักโกศแก้วเถิงฮ้านเฮ่วผี นางก็ขึ้นปืดล้างโลมลูบมันหอมขุนมารตายเครื่องคำคาเนื้อ ส่องหน้าท้าวใหญ่ยังขาว เล็บมือยาวก่านทองทุกนิ้ว(สังข์). -
โกศล
แปลว่า : บุญ, กุศล บุญกุศลที่ได้บำเพ็ญมาเรียก โกศล อย่างว่า ใผผู้สมภารล้นโกศลมีมาก ก็จักไปเกิดก้ำเมืองฟ้าฟากสวรรค ์(ย่า). -
โก่โหว่
แปลว่า : ลักษณะของปากที่อ้าและห่อเรียก โก่โหว่. -
ใกล้
แปลว่า : ชิด, เคียงข้าง, ไม่ห่าง คนใกล้ชิดกัน เรียก คนใกล้ อย่างว่า ผูกควายไว้ใกล้กล้า ผูกม้าไว้ใกล้น้ำ บ่กินน้อยหากหลาย (ภาษิต). อยู่ใกล้เกลือได้กินแต่ดั่ง อยู่ใกล้ครั่งย้อมครั่งบ่แดง นอนบ่สะแคงกอดสาวบ่อุ่น สวดจุ้มบุ้มมืองุ้มบ่เถิง (ภาษิต). -
ไก
แปลว่า : ที่สำหรับเหนี่ยวเรียก ไก เหนี่ยวให้ปืนลั่น เรียก ไกปืน เหนี่ยวให้หน้าเก้งลั่น เรียก ไกหน้าเก้ง เหนี่ยวให้หน้าจ้างลั่น เรียก ไกหน้าจ้าง. -
ไก่
แปลว่า : สัตว์จำพวกมีปีก มีหลายชนิด เช่น ไก่ที่มีฤทธิ์เดช สามารถสู้รบตบตีได้ชัยชนะไม่มีแพ้ เรียก ไก่แก้ว ไก่ที่มีขนหางงอนลง มีขนไม่ดก คนชอบเอาไปเลี้ยงผีปูผีตาผีตาแฮก เรียก ไก่กุ้ม ไก่ป่า เรียก ไก่ขัว ไก่ที่มีเหนียงหย่อนลงเหมือนงวงช้าง เรียก ไก่งวง . -
ไก้
แปลว่า : กระจง ชื่อสัตว์ป่าชนิดหนึ่ง ที่เขามีหงอน เรียก ไก้ เขาของไก้รูปร่างคล้ายมะพริกสุก เขานี้ป้องกันภัยอันตรายได้ ไก้ตัวใดถ้าเขายังมีอยู่จะแคล้วคลาดจากศัตรูทั้งมวล อย่างว่า มอมเยืองไก้หนูซิงกระแตต่าย กะเล็นฮอกจ้อนเหนอ้มห่านหอน (สังข์).