ภาษาอีสานหมวด "ก" 703 - 712 จาก 1872
-
ก่อ
แปลว่า : สร้าง, ทำ เช่น ปลวกทำรังเรียก ปลวกก่อฮัง เริ่มสานตระกร้าเรียก ก่อกะต้า อย่างว่า ปีนี้ก่อก้นไว้ปีหน้าจั่งค่อยสาน ปีหน้าสานบ่แล้วปีฮือชิสานต่อ ชาตินี้บ่แล้วชาติหน้าจั่งค่อยทำ (กลอน). -
ก้อ
แปลว่า : ม้วน เช่น ม้วนเชือกเรียก ก้อเชือก ม้วนใบตองเรียก ก้อตอง ม้วนด้ายเรียก ก้อฝ้าย ทำท่าตั้งมวยเรียก ก้อมวย. -
กอก
แปลว่า : ชื่อพรรณไม้จำพวกหนึ่ง เรียก หมากกอก มี ๒ ชนิด คือ กอกกินและกอกกัน กอกกันเรียก อ้อยช้าง. -
กอก
แปลว่า : มวน บุหรี่เป็นมวนเรียก กอกยา อย่างว่า ฝันคืนนี้ฝันเป็นประหลาดต่างฝันว่าไฟลามไหม้กอกยาพันเถิงปาก เฮียมก็คากแก่งแก้ กอกยาฟ้งซะซาย (ผญา). -
กอก
แปลว่า : นิ้วมือที่งอเข้าเพื่อเคาะหัวเรียก หมากกอก เวลาเคาะหัวเรียก เขกหมากกอก. -
ก้อกก้อก
แปลว่า : เสียงดังอย่างนั้น เช่นเสียงที่เกิดจากการกรนของเด็กดัง ก้อกก้อก ถ้าผู้ใหญ่กรนดังโก้กโก้ก. -
กอกซอก
แปลว่า : หม่นหมอง, ไม่เรียบร้อย เช่น คนนุ่งห่มเสื้อผ้าสกปรกเรียก กอกซอก ถ้าสกปรกมากเรียก โกกโชก อย่างว่า ผู้ดีบ้านนอกบ่ท่อกอกซอกในเมือง (ภาษิต). -
กอกวอก
แปลว่า : คนที่มีลักษณะและหน้าตาคล้ายลิง เรียก หน้ากอกวอก อย่างว่า เจ้าผู้ขิงพีงหน้าลิงกังกอกวอก โกกโวกโกกโวกเกกเวกว้ำโถเถ้าพะคะวำ (ผญา) เถ้ากอกวอกหน้าปอกคือลิง สังบ่เอาตะลุงอยู่ดงมาช้อน (กลอน). -
กอง
แปลว่า : พวก, หมู่, เหล่า พวกบริขารบริวารที่จัดไว้เพื่อทำบุญเรียกกองบุญ เช่น กองบวช กองหด กองอัฐะ กองกฐิน กองผ้าป่า กองบัง เรียก กอง. -
กอง
แปลว่า : สิ่งของที่วางรวมกันไว้ เรียก กอง เช่น กองหมากพริก กองหมากเขือ กองเกลือ กองปลาแดก กอกผักอี่ฮีน กองผักบุ้ง กองผักบั่ว กองฟืน กองหลัว อย่างว่า มันก็กองตายดั่งขอนเขาปล้ำ (สังข์).