ภาษาอีสานหมวด "ข" 301 - 310 จาก 970
-
ขัว
แปลว่า : ไก่ฟ้า ไก่ป่าชนิดหนึ่ง เรียก ไก่ขัว นกขัว ก็ว่า อย่างว่า ขัวข่อขุ้มกะทากี้ก่างตอง (สังข์). -
ขั้ว
แปลว่า : เอาสิ่งของใส่กระเบื้องหรือกะทะตั้งไฟให้ร้องแล้วคนไปจนสุกหรือเกรียม เรียก ขั้ว เช่น ขั้วพริก ขั้วงา ขั้วถั่ว ขั้วเข้าขั้ว ขั้วเข้าเหมา ขั้วเข้าฮาง ขั้วเข้าเบือ. -
ขัวขัว
แปลว่า : ชัดเจน, ฉะฉาน การพูดจาสนทนาด้วยความชื่นชมเบิกบาน อย่างว่า เมื่อนั้นขัวขัวต้านกามทากษัตริย์ใหญ่ ชมชื่นต้านถามถ้วนซู่คลอง (สังข์). -
ขัวนัว
แปลว่า : สลัว, ทึบ, หนา เมฆสลัวมองดูอะไรเห็นไม่ชัดเรียก หมอกขัวนัว อย่างว่า ใกล้ฮุ่งเค้าคางอั่นอรชร ขัวนัวเหมือนหมอกฮวายลงข้อน ไฟฟืนใต้ทุกเตาเฮืองฮุ่ง ซว่าซว่าข้าดาตั้งแต่งงาย (สังข์). -
ขัวะ
แปลว่า : แกะ เช่นเอามีดแกะเปลือกไม้เรียก ขัวะเปลือกไม้ เอาเสียมแคะหาหอยที่ฝังอยู่ในดิน เรียก ขัวะหอย เอามีดกระเทาะเกล็ดปลา เรียก ขัวะเกล็ดปลา. -
ขา
แปลว่า : ชะอม ชื่อพรรณผักเถาชนิดหนึ่งมีหนาม ใบและยอดมีกลิ่นฉุน กินเป็นอาหารได้ เรียก ผักขา ผักขะ ก็ว่า. -
ขา
แปลว่า : พวก, ข้าง, ฝ่าย. -
ขา
แปลว่า : เขา สรรพนามบุรุษที่ ๓ เรียก ขา ขาเจ้า ก็ว่า อย่างว่า ขาก็ลาบาทเจ้าลุ่มฟ้าสองท้าวทอดเทียน (สังข์) เมืองปะกันนั้นเงินยางเมืองพ่อ ขาแล้ว เฮาจักฮดแจ่มเจ้าสองท้าวใส่เมือง (ฮุ่ง). -
ข่า
แปลว่า : ชื่อพรรณไม้จำพวกหนึ่ง ในสกุลว่าน ใช้เป็นยาและปรุงอาหารได้ มีหลายชนิด ชนิดที่เกิดตามบ้าน เรียก ข่าบ้าน ชนิดที่เกิดในป่า เรียก ข่าป่าหรือข่าลิง ก็ว่า ชนิดใหญ่เรียกข่าโคม อย่างว่า สับหน่อข่าถืกหน่ออือทือ เหลือแต่คือมันหั้งบ่แม่น (ภาษิต). -
ข้า
แปลว่า : ข้า พวกชาวเขาเผ่าต่างๆ เรียก ข้า เช่น ข้าจะรวย ข้าระแด ข้าตองเหลือง พวกข้าตองเหลือง ถ้าอพยพไปอยู่ที่ไหนใบตองเหลืองหล่นลงมา จะไปอยู่ที่อื่นอีก.