ภาษาอีสานหมวด "ด" 261 - 270 จาก 448
-
โดม
แปลว่า : ลำน้ำ ห้วย (ส่วย โตม). -
โดย
แปลว่า : นำมา ทำตาม อย่างว่า อำนาจเขี้ยวโดยน้อมส่วยสิน (กา) นำนางเชียงซู่เมืองโดยน้อม (กา). -
โดย
แปลว่า : เหมือน คือ ใสเหมือนดาวเรียก โดยดาว อย่างว่า ช้างเครื่องเค้างาเฮื่อโดยดาว (กา) คือปลวกเรียก โดยปลวก อย่างว่า โยธาล้นเหลือดินโดยปลวก (กา) เหมือนรัง เรียก โดยรัง คืองิ้วเรียก โดยงิ้ว อย่างว่า ผาขำเขินขาดไปโดยงิ้ว (กา). -
โดย
แปลว่า : ข้าน้อย ครับ ขอรับ กระผม เป็นคำรับเมื่อผู้ใหญ่พูดหรือสั่ง เรารับว่า โดยข้าน้อย โดยข้อยน้อย ก็ว่า. -
ได
แปลว่า : มือ (ข.). -
ได้
แปลว่า : ได้มา ตกมา อย่างว่า ได้เมียสาวปานได้งัวซาวแม่ ได้เมียแก่ปานได้แม่ซาวคน (ภาษิต) ได้กินว่าดี ได้สี้ว่าม่วน ได้ยินย้อนผี ได้สี้ย้อนฝัน (ภาษิต). เป็นคำช่วยกริยาบอกอดีต เช่น ได้เฮ็ดได้ทำ ได้เว้า อนุญาต เช่น กินได้ นอนได้ ไปได้ สามารถ มีความสามารถ เช่น เว้าได้ อ่านได้ เขียนได้. -
ได้ลื่น
แปลว่า : ได้เปรียบ, ได้ดีกว่า -
แดงจืงคืง
แปลว่า : แดงระเรื่อ -
ดึกใน
แปลว่า : มีนิสัยดื้อมึน แต่ไม่แสดงออกให้คนทั่วไปรู้ ในบางครั้งจะหมายถึงเป็นคนเจ้าชู้ แต่ไม่แสดงออกให้คนทั่วไปรู้ ก็ได้เช่นกัน -
โด้นฟืน
แปลว่า : ท่อนฝืน