ภาษาอีสานหมวด "ด" 41 - 50 จาก 448
-
ดนุ
แปลว่า : ฉัน ข้าพเจ้า (ป. ส. ตนุ). -
ดม
แปลว่า : สูดกลิ่นด้วยจมูกเรียก ดม อย่างว่า ของกินนี้ให้ชอมดูดมดุด คันหากเป็นโทษแล้ววางถิ้มอย่ากิน (ย่า) จักนอนไว้นอนดอมดมกลิ่น จักใคร่ไว้เทียมข้างกล่อมกลม (ฮุ่ง). -
ดล
แปลว่า : พื้น ชั้น เช่น ปถพีดล พสุธาดล พื้นดิน (ป. ส. ตล) อย่างว่า ปถพีดลมืดมัวมีแจ้ง (สังข์). -
ดล
แปลว่า : ขัดขืน ล่วงเกิน อย่างว่า อย่าได้ดลคำสอนบ่ดีเมือหน้า (กา) กุหากดลคำห้ามสองเขือพ่อแม่ (ผาแดง). -
ดล
แปลว่า : บันดาล ทำให้เกิดขึ้นโดยบังเอิญเรียก ดล ดลบันดาล ก็ว่า อย่างว่า นางคราญห้ามหลายทีเยื้อนยาก มันก็ดลด่วนเข้าใจบ้าบ่ฟัง (สังข์) เพราะว่าเทวาเจ้าดลใจภูวนาถ (เวส). -
ดวง
แปลว่า : เป็นคำเรียกของใช้บางอย่างว่า ดวง เช่น มีดหนึ่งดวง เสียมหนึ่งดวง หมากจกหนึ่งดวง แคนสองดวง. -
ดวง
แปลว่า : เป็นคำเรียกดอกไม้ว่า ดวง ดวงหอม ดอกดวง ก็ว่า อย่างว่า จวงจันทน์แก้วดวงหอมช้อนกิ่ง สาวแต่งได้โดยฮ้อยฝากฝืน (ฮุ่ง) นางคราญต้านเตินเขาข้าหนุ่ม ให้ขาบฮ้อยดวงเข้มฮีบถวาย (สังข์). -
ดวง
แปลว่า : ยอด จอม ผู้เป็นยอดหรือเป็นจอมเรียก ดวง อย่างว่า แต่นั้นดวงกาตริย์ไท้ทรงเมืองท้าวฮุ่ง (ฮุ่ง). -
ดวงปลี
แปลว่า : ยอดพระธาตุ ยอดเจดีย์ เรียก ยอดพระธาตุหรือเจดีย์ว่า ดวงปลี อย่างว่า ยนยนชาวเป็งจาลจูดเทียนตามไต้ เจดีย์ดั้วดวงปลีพ้นพุ่ง บ่ฮู้กี่หมื่นฮ้อยเฮืองเหล้มลูกงาม (สังข์). -
ดวงปลี
แปลว่า : อวัยวะของเพศหญิงที่มีรูปคล้ายดอกกล้วย เรียก ดวงปลี หรือ ปลีกล้วย อย่างว่า ญิงใดโยนีส้วยคือปลีกล้วยอ่อน ญิงนั้นสุขลื่นล้นบุญเจ้าหากมี (คำสอน).