ภาษาอีสานหมวด "ด" 71 - 80 จาก 448
-
ด๊อดด๊อด
แปลว่า : อาการกระโดดต่ำๆ ของสัตว์ตัวเล้กๆ เช่น กบหรือเขียด เรียก เต้นด๊อดด๊อด. -
ดอน
แปลว่า : เกาะในแม่น้ำเรียก ดอน ที่เป็นเนินเป็นโคก เป็นป่าละเมาะ เรียก ดอน อย่างว่า ฟังยินกดกล่าวท้วงกลางเหล่าดอนเลา พุ้นเยอ ชะนีนงคราญส่งเสียงสูรเสี้ยง (สังข์) แม้งหนึ่งเถิงสถานกว้างดอนงามแฮงจอด คอนก็เซาแง่ชั้นทางน้อยล่วงดอน (ฮุ่ง). -
ดอน
แปลว่า : กระดอน เช่น ตีลูกคลี ลูกคลีสะท้อนกลับ เรียก ลูกคลีดอน. -
ด่อน
แปลว่า : ขาว เผือก ควายเผือกเรียก ควายด่อน ช้างเผือก เรียก ช้างด่อน หัวขาวเรียก หัวด่อน อย่างว่า หัวดำไปก่อน หัวด่อนนำหลัง (ภาษิต). -
ดอม
แปลว่า : ด้วย โดย ตาม ด้วยเรียก ดอม อย่างว่า โทเรคึดคั่งโดยดอมเจ้า (ฮุ่ง) โดยเรียก ดอม อย่างว่า เมื่อมันเข้าสู่บ้านเมืองมิ่งโดยดอม ดอยคนคือคู่ปุนปลาชิ้น (สังข์) ใผอย่าขันอาสาเลี้ยงงูสาไว้ดอมไก่ ย้านแต่ทุกข์บ่มั้วเข็ญฮ้ายเข้าสู่เฮือน (ภาษิต). -
ด่อม
แปลว่า : เคารพ อ่อนน้อม การแสดงความเคารพอ่อนน้อมถ่อมตนเรียก ด่อม อย่างว่า หมาเข้าบ้านให้ด่อมหาง (ภาษิต) วัวท้ายต่ำ เรียก งัวท้ายด่อม ช้างท้ายต่ำเรียก ช้างท้ายด่อม. -
ด้อมด้อม
แปลว่า : อาการที่สัตว์ตัวเล็กๆ เดินก้มๆ เงยๆ เรียก ไต่ด้อมด้อม. -
ดอย
แปลว่า : ตั้งศพหันหัวไปทางทิศตะวันตกเรียก ดอยศพ อย่างว่า ใผจักอุ้มอ่วยเจ้าดอยให้แม่นทาง (เวส) ถ้าคนไม่ตายนอนหันหัวไปทางทิศตะวันตก ก็ถือว่านอนดอย คนโบราณห้ามถือว่าคะลำ. -
ดะ
แปลว่า : ปะทะ กระทบ เช่น ต้นไม้ล้มกว่าจะลงถึงพื้นดิน จะกระทบกับต้นไม้หรือกิ่งไม้ เรียก ดะ อย่างว่า ไม้เอยไม้ล้มพาดง่า ดะพุ้นผั้นเดื่องลง (กลอน). -
ดัก
แปลว่า : รูที่ตรงดิ่ง เรียก ฮูดัก ฮูชัน ก็ว่า รูที่ชอนขึ้นเรียก ฮูเนิน ฮูแปว ก็ว่า อย่างว่า ฮูเนินแมนฮูคัน ฮูชันแม่นฮูแข้ว (ปัญหา).