ภาษาอีสานหมวด "ม" 231 - 240 จาก 860
-
มาร
แปลว่า : ผู้กีดกันไม่ให้ทำความดีเรียก มาร ในพระพุทธศาสนาเหมายเอามาร ๕ จำพวก คือ กิเลศมาร ขันธมาร อภิสังขารมาร มัจจุมาร เทวบุตรมาร อย่างว่า หลิงดูฟ้ามืดกุ้มเป็นฮ่มนครหลวง พุ้นเยอ ระดูเดือนดนด่วนมาเถิงเค้า สาวกษัตริย์เจ้าธรงภาร์พร้อมแก่ พอเมื่ออุตมะโชคได้ชัยแพ้หมู่มาร (สังข์). -
มาลัย
แปลว่า : ดอกไม้ที่ร้อยเป็นพวง อย่างว่า สามนางน้อมมาลัยทูลบาท (กาไก). -
มาลา
แปลว่า : ดอกไม้ สร้อยคอ หมวก อย่างว่า ชาติที่มาลานี้ดวงหอมฮสห่วง ใผผู้เข้าชมได้ดมแล้วบ่อยากหนี (กลอน) คีงคาดแก้วมณีสอดแสนสวย มาลาแถวก่องกวมตะเกิงเกล้า หลิงใผเพี้ยงเทิงธะรังรือเกิ่ง เนื้อฮาบเกลี้ยงปุนไล้แท่งทอง (สังข์). -
ม้าว
แปลว่า : พาหุรัด เครื่องประดับต้นแขนเรียก ม้าว ม้าวเป็นเครื่องประดับชั้นสูงสำหรับพระราชามหากษัตริย์ใช้ ถ้าคนธรรมดาสามัญใช้ก้องแขน ก้องขา คือเอาเงินหรือทองคำตีเป็นบ่วงกลมๆ สวมที่ข้อแขนและข้อขา ซึ่งเรียกว่า ก้องแขน ก้องขา อย่างว่า บัวนางล้อมระวังเพ็งพื้นล่าง ถวายเสื้อผ้าทังม้าวมิ่งแหวน (สังข์) ม้าวใส่แขนแหวนใส่ก้อยปัดน้อยสร้อยสังวาล (เวส) ม้าวฮัดคล้องแขนน้อยดั่งแมน (ขูลู). -
ม้าวมิ่ง
แปลว่า : กำไลต้นแขนที่เป็นศิริมงคล อย่างว่า บัวนางล้อมระวังเพ็งพื้นล่าง ถวายเสื้อผ้าทังม้าวมิ่งแหวน (สังข์). -
มาศ
แปลว่า : ทองคำ อย่างว่า ประดับช่อฟ้ามุงมาศดาวดำ มุงทองแดงหล่อตันตางฝ้า มเหสีแก้วจันทาเทียมราช งามยิ่งย้อยปุนปั้นแปกเขียน (สังข์) สีมาศ สีเหมือนทองคำ อย่างว่า ดูดั่งสีมาศแม้งยังยิ่งนางกษัตริย์ (สังข์). -
มำมำ
แปลว่า : ร่ำไร บ่อยๆ กินบ่อยๆ เรียก กินมำมำ อย่างว่า กินมำมำบ่คลำเบิ่งท้อง (ภาษิต). -
มิ
แปลว่า : ไม่ มีก็ว่า อย่างว่า คึดฮุ่งท้าวธรงเพศเป็นสมณ์ อาดูรดอมนางคราญเวทนามีมั้ว (สังข์). -
มิกกิ๊ก
แปลว่า : คนผิวดำอ้วนและเตี้ย เรียก สั้นมิกกิ๊ก. -
มิค
แปลว่า : สัตว์ป่ามีกว้างและอีเก้ง เป็นต้น (ป.) อย่างว่า คือดั่งเสือลวงได้มิคาลูกมั่ง รือจักเถียงท่านแพ้กรรมข้องคอบคีง แลเด (สังข์).