ภาษาอีสานหมวด "ฮ" 131 - 140 จาก 661
-
ฮ้อนเฮ่ง
แปลว่า : เร่งร้อน ร้อนจัด อย่างว่า บัดนี้องค์กษัตริย์เจ้าเททวงฮ้อนเฮ่ง (สังข์) พระบาทเจ้าฮ้อนเฮ่งทวงทิพย์ (กา) ทุกปากเก้าปักปิ่นคำควร ชื่อว่านางอินทร์ลงเลี่ยมลืมเล็งหน้า เนียนเนียนกลั้นกวังใจฮ้อนเฮ่ง เฮวนี้ เพราะเพื่อฮามฮ่วมหน้าแดงง้อมอุ่นเฮือง (ฮุ่ง). -
ฮอบ
แปลว่า : เวียนมาบรรจบกัน เรียก ฮอบ อย่างว่า คึดคู่แก้วกลอนกล่าวกตัญญู ภูธรถวินฮอบสถานสามชั้น บังคมแล้วลาเมือเมี้ยนสั่ง คนิงฮอดฟ้าพระอินทร์ท้าวที่ยำ (สังข์). -
ฮอบ
แปลว่า : รอบ เวียนมาจดกัน เรียก รอบ สงสารซ้งกงเกวียนกลมฮอบ เวรหากมาคอบแล้ววอนไหว้ก็บ่ฟัง (กลอน) น้ำล้อมรอบเมืองเรียก ฮอบเมือง อย่างว่า น้ำแผ่อ้อมตีนต้ายฮอบเมือง (กา) ทุกปากเที้ยนไทเทศเล็งดู เคหังใสส่องมณีเหลืองเหลื้อม ตีบนตั้งจตุราเฮียงฮอบ ท้าวนั่งเอื้อมในแท่นอิงหมอน (ฮุ่ง). -
ฮอม
แปลว่า : แคบ คับ สั้น ภูเขาแคบ เรียก ผาฮอม อย่างว่า ยาบยาบเที้ยนอ้ายคว่างหาญพาย เถิงที่ผาฮอมฮุนบ่ปุนไปหน้า ทังหลายพร้อมอามกานเอื้อยมุ่ง ยังเล่าช้าแวนถ้านต่ำบน (ฮุ่ง) หลิงเห็นไม้ล่าวลมเลียนฮ่อมเขาฮอม พุ้นเยอ ภูธรลัดเลียบพะนอมนำน้อง เห็นผากว้างเขาคำค่อยค่ำ ดอยนั้นอินทร์แต่งตั้งเขาเฮื้องฮุ่งเฮือง (สังข์). -
ฮอม
แปลว่า : รวมกัน พร้อมกัน อย่างว่า เมื่อนั้นผู้แต่งต้นมหาเอกเสนา ฮอมอาฮมค่อยทูลทังหม้อม นับแต่สาวกษัตรีย์แก้วไลนครพรากไพร่ ทุกที่เยื้อนยังกลั้นไปวาย (สังข์) ถ้าบ่คึดเกื่อยแก้การใหญ่มีขวาง เฮาจักฮอมตนตายแค่หีนเหวห้วย คันว่าจากันแล้วเลยเถิงสถานมาศ ฝูงหมู่สัตว์สิ่งย้านยำเสื้อส่งไป (สังข์) ทุกสิ่งพร้อมฝูงไพร่เชียงบาน เขาก็ฮอมทัวระพียื่นเจืองทังเหล้า ประมาณเท้าแหนความเถิงล่าม เจ้าติ่วสร้อยขานแขกแขงาม (ฮุ่ง). -
ฮอม
แปลว่า : จวน ใกล้ เช่น ใกล้สว่าง เรียก ฮอมชิแจ้ง จวนจะถึง เรียก ฮอมชิฮอด ใกล้จะตาย เรียก ฮอมชิตาย อย่างว่า หมอว่าเจ้าจักได้ผ่านพื้นเมืองใหญ่ทังปวง เห็นที่สายสินฮอมฮอดเฮาแถวถ้อง ยังเล่าเห็นสองเจ้าขุนหลวงขาวเผือก พลพวกพ้องดอมได้แต่ควร (ฮุ่ง). -
ฮ่อม
แปลว่า : พวก หมู่ เหล่า อยู่กินหลับนอนร่วมกันได้ เรียก ฮ่อมเดียวกัน พวกหมู่เหล่าเดียวกัน ก็ว่า อย่างว่า กากับนกเค้าบ่เข้าฮ่อมเดียวกัน หนูกับแมวบ่อยู่นำกันได้ หมีกับไม้ผันทะนังค้อป่า จอนฟอนกับเห่าห้อมบ่มีมื้อชิถืกกัน (กลอน). -
ฮ่อม
แปลว่า : ช่อง ทาง อย่างว่า สอนบ่เป็นประโยชน์แท้ผิดฮ่อมอวิสัย ควรกูไลนครเสียบวชสมณ์แสวงดั้น ผิจักเป็นคหัสถ์ฮู้โพยมีพันเยื่อง เยียวจักแค้นคั่งไหม้หมองต้องตื่มมา (สังข์) ผ่อเห็นฮำฮ่อนเบี้ยบานแบ่งใบใส เทียวทางไกลหมื่นถันแถวภ้อง หลึมเขาขั้นผาใดดูฮาบ บ่ฮู้กี่หลั่นห้องเหวห้วยฮ่อมเขา (ฮุ่ง) เลื่อนเลื่อนน้ำต้องตาดตื่นผา พุ้นเยอ ไสวบดฮ่มซางเชิงห้วย ผาอาขึ้นภูสูงแสนง่อน ทางท่องเลี้ยวเถิงห้วยฮ่อมชัน (ฮุ่ง). -
ฮอย
แปลว่า : รอย เครื่องหมายปรากฏอยู่ตามสถานที่ต่างๆ เรียก ฮอย เช่น ฮอยขีด ฮอยเขียน ฮอยตีน ฮอยมือ ฮอยแต้ม ฮอยแต่ง อย่างว่า นำฮอยตา วาฮอยปู่ นำฮอยปู่ กู้ฮอยพ่อ (ภาษิต) เชื้อชาติม้าบ่มีหลีกทางกระแส ตีตามลมบ่เห็นฮอยเต้น (ผญา) ว่าแม่นเสือกินหรื้อสังบ่เห็นฮอยลาก ว่าแม่นนากกินหรื้อสังบ่เห็นฮอยแก่ หรือแม่นเงือกปากแหล้แข้ปากกว้างเอาน้องเข้าเวิ่นวัง (ผญา) ลัดแผ่นพื้นเขาขาดทะลายลง ฮอยพลายสารหล่มไปเป็นส้าง ฮอยนั้นอัศจรรย์แท้สามวายังหย่อม ภูวนาถท้าวทวยก้าวไต่ตาม (สังข์). -
ฮอย
แปลว่า : ชะรอย ผิว่า ถ้าว่า แม้ว่า อย่างว่า ฝูงพี่น้องเห็นฮ่างฮอยหัว ลอนว่าไกลตากูตู่คอนคนบ้า นั้นรือ เมื่อนั้นฮมฮมพร้อมสาวศรีสงวนบ่าว อย่าว่าข้าท่านไท้ใจแจงโลบลวง (สังข์) ไย่ไย่ล้นเหลือข่วงเชียงจวง พอที่ผลควรคึดคั่งใจจอมไท้ เมื่อนั้นเร็งโญไท้พรมยวงต้านพี่ เห็นที่แกวมากล้นฮอยไฮ้ฮูปงาม (ฮุ่ง).