ภาษาอีสานมาใหม่ 11541 - 11550 จาก 17431
-
โอ้โป้
แปลว่า : เรียกห่อสิ่งของที่ใหญ่และกลมว่า ห่อโอ้โป้ ถ้าเล็กเรียกว่า อ้อป้อ. -
ฮาด
แปลว่า : ราด เทของเหลวๆ เช่น น้ำลงไปเรียก ฮาด เช่น ขี้ฮาด เยี่ยวฮาด อย่างว่า ตาบอดขี้ถืกปล่อง ตาดีขี้ฮาด (ภาษิต). -
ฮาก
แปลว่า : 1.)ราก อาเจียน อาหารที่กลืนลงไปแล้วอาเจียนออกมาทางปาก เรียก ฮาก เช่น ฮากเข้า ฮากน้ำ ฮากขี้เพี้ย ฮากขี้โพ่น. 2.)ส่วนของต้นไม้ที่หยั่งลงไปในพื้นดิน เพื่อดูดเอาอาหารมาเลี้ยงลำต้น เรียก ฮากไม้ คนที่เป็นดุจรากไม้ดูดเอาอาหารมาเลี้ยงประเทศชาติให้เจริญ เรียก ฮากคน. -
ฮัด
แปลว่า : รัด ใช้มือโอบกอดไว้ เรียก ฮัด อย่างว่า นับแต่องค์แอ่วให้มันแม่มายมือ ดังนั้น มันบ่ยอมยังฮัดโฮบเอาพระองค์ไว้ ภูมีท้าวจอมใจฮีฮ่ำ มีใช่ขำขอดไว้เวรฮ้ายฮ่อใผ (สังข์). -
ฮักแพง
แปลว่า : รักอย่างทนุถนอม เช่น เอาใจใส่ดูแลเรือดไม่ให้ไต่ ไรไม่ให้ตอม รักเหมือนดวงตา เรียก ฮักแพง อย่างว่า พระก็ยกยอดแก้วไว้เกิ่งนครขวาง พระแพงเพียงพระเนตรเนาในหน้า ปุนสาวใช้คำออนเอื้อยมุ่ง สองพี่น้องประสงค์ตั้งปิ่นปัว (สังข์). -
ฮะ
แปลว่า : ระ กระทบ เดินกระทบกัน เรียก ย่างฮะกัน ลับมีดพร้า เรียก ฝนมีดฝนพร้า ฮะมีดฮะพร้า ก็ว่า อย่างว่า หีนบ่ฮองฮะให้แนวพร้าบ่ห่อนคมได้แล้ว (ภาษิต). -
ฮ่อยฮ่อย
แปลว่า : เรียกอาการเจ็บปวดไม่มากแต่ไม่หาย นอนหลับตื่นขึ้นมาก็ยังปวด เรียก ปวดฮ่อยฮ่อย เจ็บฮ่อยฮ่อย ก็ว่า. -
ฮ้อยปลา
แปลว่า : ชื่อพรรณไม้เถาชนิดหนึ่ง เรียก เครือฮ้อยปลา. -
ฮ้อย
แปลว่า : ร้อย เรียกการเย็บปักถักร้อยว่า ฮ้อย คือใช้ด้ายและเข็มร้อยให้ติดกัน เช่น ร้อยดอกไม้ อย่างว่า ลางพ่องเกาะเกี่ยวนิ้วในพุ่มพันเสนห์ ชายฮามเฮียงยาดชอนชิงฮ้อย นางคราญต้านเตินเขาข้าหนุ่มให้ฮีบฮ้อยดวงเข้มขาบถวาย (สังข์). -
ฮ้อย
แปลว่า : หัวหน้า ประธาน ผู้ใหญ่ผู้ที่คณะเลือกให้เป็นใหญ่ในเวลาไปซื้อขายต่างถิ่น เรียก นายฮ้อย คนอีสานสมัยโบราณมักจะไปค้าขายต่างถิ่น ในการไปแต่ละครั้งจะเลือกหัวหน้าหนึ่งคนเพื่อควบคุมและดูแลป้องกันภัยอันตราย.