ภาษาอีสานมาใหม่ 14454 - 14463 จาก 17431
-
ควี่
แปลว่า : สยาย ผมที่ขอดไว้ แล้วคลี่ออกเรียก เกล้าคลี่ อย่างว่า ลางคนข้องพวงหนามเกล้าควี่ก็มี ลางพ่องซิ่นเขินเนื้อนั่งเปลือย (ฮุ่ง). -
ควี่
แปลว่า : คลี่ บาน ผลิ ดอกไม้บานเรียก ดอกไม้ควี่ อย่างว่า หลิงดอกไม้มายควี่คันธา ภูธรเลาะเลียบพะนอมนำน้อง (สังข์). -
คว่ำ
แปลว่า : ก้มหน้าลง มองต่ำ มองลงข้างล่าง เรียก คว่ำหน้า อย่างว่า นอนคว่ำให้เบิ่งเชือกควาย นอนหงายให้เบิ่งไพรหญ้า (ภาษิต) เหมือนดั่งฟ้ากระเดื่องคว่ำ ดินปลิ้นพลิกหงาย (สังข์). -
คว่ำ
แปลว่า : เจ้าเมืองตายเรียก เมืองคว่ำ อย่างว่า บัดนี้เสียแก่นต้น เสมอคว่ำขอบเมืองแลนอ (สังข์). -
คว่ำ
แปลว่า : การทำโทษคฤหัสถ์ผู้ทำผิดต่อพระวินัยสงฆ์ จะถูกลงโทษไม่ให้ทำบุญทำทานในวัดนั้น แม้ลูกจะมีอายุครบบวชก็ไม่ให้บวชในวัดนั้น เรียก คว่ำบาตร เมื่อคฤหัสถ์นั้นรู้สึกตัวขอขมาโทษต่อพระสงฆ์ พระสงฆ์ยกโทษให้เรียก หงายบาตร. -
ความ
แปลว่า : คำพูด คำที่พูดออกมาแต่ละคำเรียก ความ อย่างว่า เป็นดั่งไทกะเลิงหล้างบายหลาแถลงแขก เหมิดคืนได้ถ่องล้อจาเว้าแต่ละความ (บ.) คันว่าความเฮาเว้าขมในอย่าฟ้าวจ่มลางเทื่อขมขี้เพี้ย ภายหน้าหากซิดี (ย่า). -
ควาน
แปลว่า : คลำหา กวาดหา การคลำหาปลาในน้ำเรียก ควานหา งม ก็ว่า อย่างว่า ตกตาว่าได้ลงมือคั้นงมปลาหาเต่า เอาให้เหมิดซู้ซ้ง ลงให้เหมิดซู่ด้าน สาแล้วจั่งซิเซา (ผญา). -
ควาด
แปลว่า : ครูด เอามือครูดที่หน้าอกเรียก ควาดทวง ครูดทวง ก็ว่า อย่างว่า มันแกว่งก้าวมือค้นควาดทวง (สังข์). -
ควาด
แปลว่า : ทำพิธีปัดรังควานหรือผอกผี เช่น เมื่อผีเข้าสิงคน หมอผีจะทำพิธีเชิญผีให้ออกไป พิธีนี้เรียก ผอกผี หมอผีจะเอามือขวาจับเครื่องผอก เครื่องผอกมีข้าวปั้นและอ้อย แล้วหมอผีจะเชิญผีให้ออกไป เรียก ควาดผี ผอกผี ก็ว่า. -
ควาญ
แปลว่า : ผู้เลี้ยงและฝึกเรียก ควาญ เลี้ยงและฝึกช้างเรียก ควาญช้าง เลี้ยงและฝึกม้าเรียก ควาญม้า อย่างว่า ภูเบศรสร้างนครใหญ่ยูเกษม เมียงเมียงพลายงาแดงอยู่โฮงพันช้าง อัศดรม้ามโนมัยฮ้อยคู่ควาญแอบพร้อมพะลานกว้างแกว่งแพน (สังข์).