ภาษาอีสานมาใหม่ 15071 - 15080 จาก 17431
-
ขรม
แปลว่า : อึกทึก, เอ็ดอึง การเสกมนต์เสียงเอ็ดอึง เรียก เสียงขรม อย่างว่า เป็นเหตุให้ตามืดฟางฟุบ กุมภัณฑ์ขรมอ่านมนต์โอมแก้ ยามนั้นศิลป์ชัยท้าวทั้งสังข์สองอ่อน เสด็จล่วงเข้าเถิงคุ้มข่วงมาร (สังข์). -
ขยาย
แปลว่า : กระจาย, แก้, คลี่ อย่างว่า เมื่อนั้นพายคลี่ถ้อยถนอมสั่งนางเมืองกูจักเมือขาชายสู่โฮงพระยาอ้าย (ฮุ้ง) ขยายหัวหญ้ามามุงบ่อนฮั่ว หยับเคี่ยนเข้ามาใกล้จอดกัน (บ.). -
ขยม
แปลว่า : ข้า, บ่าว อย่างว่า ขยมหยั่งบารมีกั้นไสยานิทเน่ง มานั้น (ลึบ). -
ขโมย
แปลว่า : ผู้ลักสิ่งของเรียก ขโมย กะโมย ก็ว่า. -
ขมุย
แปลว่า : ศัตรู, ขโมย ศัตรูเรียก ขมุย อย่างว่า เหตุว่าศัตรูเค้าขมุยมันมีมาก แฮงฮู้เข้าสู่เงื้อมสะกอยหั้นแห่งกา (สังข์). -
ขมุด
แปลว่า : ชื่อพรรณไม้ดอกชนิดหนึ่ง ต้นเล็ก ดอกขาวหอม เรียก ดอกขมุด อย่างว่า มีทังดอกเกดแก้วทองเทศขมุดขาว ขุมฟูมเครือก่ายกอแกมก้าน (ขุนทึง). -
ขมุ
แปลว่า : ชื่อชนชาวเขาเผ่าหนึ่ง เรียก ขมุ อาจจะเป็นเผ่าข่าหรือขอม อย่างว่า บัดนี้จักกล่าวเถิงขุนลางผู้ขอมภูเขาก่ำก่อนแล้ว มันก็จักแจ่มเจ้านางอั้วหมั่นมา มันก็หามาได้กวางฟานเนื้อป่า เทียวส่งเจ้าตนล้ำแม่เมือง (ขูลู). -
ขมิ้น
แปลว่า : ชื่อว่านชนิดหนึ่ง สีขาว ยางสีขาว ใช้เป็นว่านคงฟันแทงไม่เข้า เรียก หว้านขี้มิ้นขาว. -
ขมิ้น
แปลว่า : ชื่อว่านจำพวกหนึ่ง มีหลายชนิด บางอย่างใช้ย้อมผ้า บางอย่างทำผงใช้ทาตัว บางอย่างใช้ทำยา เรียก ขมิ้น ขี้มิ้น เข้ามิ้น ก็ว่า เช่นขมิ้นชัน เรียก ขี้มิ้นไข ขมิ้นอ้อยเรียก ขี้มิ้นขึ้น อย่างว่า ขี้มิ้นอยู่สวนชวนกันเป็นหว้าน ชู้อยู่บ้านเป็นเพิ่นชะเลยเตย (ภาษิต). -
ขมับ
แปลว่า : กระโหลกศีรษะส่วนหน้าที่อยู่ระหว่างคิ้วกับหูเรียก ขมับ กระหมับ ก็ว่า.