ภาษาอีสานมาใหม่ 15201 - 15210 จาก 17431
-
แก่งแก้
แปลว่า : จริงๆ, จังๆ, เช่นจะรักก็รักจริงๆ การทำจริงๆ จังๆ นี้แหละเรียก แก่งแก้ อย่างว่า ตกตาได้กำคอแฮ้งชิกำแฮงแฮงให้ฮากมันออก ชิเน้นแก่งแก้ให้คอแฮ้งขาดคา (ผญา) -
แก้ง
แปลว่า : พืดหีนที่กั้นทางน้ำไหล เวลาน้ำหลาก น้ำก็ไม่ท่วม เรียก แก้ง เช่น แก้งตะนะ แก้งคอนหมู อย่างว่า ป๋าพี่ไว้กลาง ไฮ่แกมหมู่กา ป๋าพี่ไว้กลางนาหมู่แฮ้ง ป๋าพี่ไว้กลางแก้งแข้ชิกิน (ผญา) มารตายกองดั่งหีนกลางแก้ง (กา) น้ำก็ไหลหลั่งเท้า โตนแก้งแก่งหีน (ผาแดง) -
แก่ง
แปลว่า : ลานหิน ลานหินที่มีในลำน้ำชี น้ำมูล น้ำโขง เวลาน้ำลดจะเห็นแผ่นหิน เช่น แก่งสะพือ แก่งตะนะในแม่น้ำมูล อำเภอพิบูลมังสาหาร จังหวัดอุบลราชธานี พะลานหินนี้เรียก แก่ง. -
แก่ง
แปลว่า : น้ำนองท่วมไปหมด เรียก น้ำแก่ง อย่างว่า อุ่มทุ่มเจ้าผู้เข้านาทาม ปีบ่แล้งหมายชิเอาเกวียนแก่ ถืกปีน้ำท่วมหัวล้านกะบ่ปาน (บ.) ลานน้ำในแม่น้าหรือทะเลเรียก แก่งหรือแปว อย่างว่า ท้าวเผ่นเท้ากลางแก่งแปวสมุทร (กา.) -
แกง (นก)
แปลว่า : นกเงือก ชื่อนกชนิดหนึ่ง จำพวกนกกดและนกกะโดก เรียก นกแกง อย่างว่า นกกดแลนกแกง ชุมแซงแลคอก่าน ห่านฟ้าแลตะหลุม (เวส) ฝูงนั้นแกงกดเอี้ยงอำพาโพนโดก เปล้าป่าวไม้ลอลั้วบ่างบน (สังข์) -
แกง
แปลว่า : ชื่ออาหารมีน้ำจำพวกหนึ่ง มีหลายชนิด ชนิดที่มีน้ำพอดี เรียก แกงธรรมดา แกงผสมหลายอย่างเรียก แกงซั้ว แกงสงฆ์ แกงชนิดมีน้ำน้อย เรียก แกงอ่อม อย่างว่า คันซิเอาะอ่อมจ้ำอย่าได้ใส่น้ำหลาย มันชิใสแจงแลงบ่เป็นตาจ้ำ (ย่า) -
แกกแซก
แปลว่า : ต้นไม้ที่ตายเปลือกหลุดออกหมดเหลือแต่แก่น เรียก แก่นแกกแซก หล้อนแกกแซก ก็ว่า. -
แก้
แปลว่า : ทำให้คลายจากลักษณะที่แน่นที่ติดขัดหรือที่เป็นเงื่อนเป็นปมอยู่เรียก แก้ ปด ก็ว่า เมื่อเป็นไข้หายามารักษา เรียก แก้ไข้ บนบานสิ่งศักดิ์สิทธิ์ แล้วนำเครื่องไปบูชาเรียก แก้บ๋า หาทนายว่าความแทนเรียก แก้ต่าง แก้ตาง ก็ว่า. -
แก่
แปลว่า : ลาก, เข็น ลากเกวียนเรียก แก่เกวียน อย่างว่า เฮือคาแก้งเกวียนเห็นให้เกวียนแก่ บาดห่าฮอดแม่น้ำเฮือชิได้แก่เกวียน (ย่า). -
แก่
แปลว่า : ใหญ่, มีอำนาจ, มีวาสนา อย่างว่า ทั้งสองข้างหิมพานต์ขงเขตเฮานี้ ใผบ่มีแก่แท้เสมอด้ามดั่งเดียว (เชตพน).